Yeraltında dev ekosistem keşfedildi: Dünya’daki yaşamın %70’i toprağın altında
Dünyanın kilometrelerce altında, gözle görülmeyen ancak devasa bir ömür formu barınıyor. Bilim insanları, yerin derinliklerinde milyarlarca mikroorganizmanın oluşturduğu ekosistemi keşfetti. “Yeraltı Galapagossu” olarak isimlendirilen bu biyosfer, büyüklüğü ve çeşitliliğiyle yüzeydeki hayatla yarışabilecek kapasitede.
YERALTINDAKİ KAPALI DÜNYA
2018’de Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında sunulan araştırmada, bilim insanları bu gizemli ekosistemin boyutlarını birinci sefer hesapladı. Sonuçlar şaşırtıcıydı: Dünya’daki mikroorganizmaların yaklaşık %70’i yerin altında yaşıyor.
Toplamda bu hayat formunun 15 ila 23 milyar ton karbon barındırdığı belirlendi. Bu sayı, yüzeyde yaşayan insanların karbon kütlesinden yüzlerce kat daha fazla.
“YERALTI GALAPAGOSSU”
Bu ekosisteme “yeraltı Galapagossu” denmesinin nedeni, genetik çeşitliliğinin inanılmaz olması. Birinci müşahedeler, yüzeydeki hayatla kıyaslanabilecek hatta daha güçlü bir çeşitlilik olabileceğini gösteriyor.
Ağırlıklı olarak bakteriler ve onların evrimsel kuzenleri olan arkeler bu ekosisteme hâkim. Lakin araştırmacılar, daha karmaşık yapılı ökaryotlara da rastladı. Örneğin, Güney Afrika’daki bir altın madeninde 1,4 kilometre derinlikte keşfedilen kimliği belgisiz bir nematod, yeraltı ömrünün boyutunu gözler önüne serdi.
OKYANUSLARDAN İKİ KAT BÜYÜK
Bilim insanları, 2,5 ila 5 kilometre derinliklerden çıkarılan sondaj örneklerini tahlil ederek bu bulgulara ulaştı. Hem deniz tabanında hem de kara bölgelerinde yapılan çalışmalar, yeraltındaki biyosferin toplam hacminin okyanusların neredeyse iki katı olduğunu ortaya koydu.
Yoğun ısıya, ezici basınca, ışık yokluğuna ve çok az besine karşın bu mikroorganizmaların ömrünü sürdürmesi, bilim dünyasında “yaşam sınırları” tartışmalarını tekrar gündeme taşıdı.
BİLİNMEZLERLE DOLU BİR EKOSİSTEM
Tennessee Üniversitesi’nden mikrobiyoloji profesörü Karen Lloyd, “On yıl evvel sırf birkaç noktada örnek alabilmiştik. Artık ise her yerde ömür olduğunu görüyoruz, fakat bu derin biyosferin şimdi çok küçük bir kısmına ulaşabildik” dedi.
Oregon State Üniversitesi’nden ekoloji uzmanı Rick Colwell ise, “Yeraltındaki ömrün yüzeydeki ekosistemleri nasıl etkilediğini şimdi bilmiyoruz. Tek bildiğimiz, ömrün bu kadar güç şartlarda bile var olabilmesi mucizevi” sözlerini kullandı.
YAŞAMIN HUDUTLARINI TEKRAR YAZMAK
Bilim beşerlerine nazaran bu keşif, sadece Dünya için değil, cihandaki hayat arayışları için de büyük ehemmiyet taşıyor. Şayet hayat bu kadar güçlü şartlarda var olabiliyorsa, öbür gezegenlerde de benzeri ömür formlarının ortaya çıkma ihtimali güçleniyor.
