Vatikan’dan yapay zeka açıklaması: ”İnsan olarak değerlendirilmemeli”
Vatikan’ın İman Doktrini Bakanlığı ile Eğitim ve Kültür Bakanlığı’nın hazırladığı, Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Lideri Papa Franciscus’un da imzaladığı yapay zekanın risklerine dikkati çeken “Antiqua et Nova” (Antik ve Yeni) isimli rapor yayımlandı.
Vatikan Basın Ofisi’nin paylaştığı ve 117 unsurdan oluşan rapor, Katolik Kilisesi’nin yapay zeka konusuna yaklaşımını ve içerdiği etik riskleri ortaya koyuyor.
Rapor, bilhassa yapay zekanın eğitim, iktisat, iş, sıhhat, insan, milletlerarası bağlantılar ve savaş bağlamındaki potansiyeli ile zorlukları üzerinde duruyor.
Raporda, yapay zekanın, “bir insan üzere görülmemesi, ilahlaştırılmaması, insan alakalarının yerine geçmemesi ve tersine yalnızca insan zekasına tamamlayıcı bir araç olarak kullanılması” gerektiği belirtildi.
Raporda, yapay zekanın savaş kaynaklarını “insan denetiminin çok ötesinde” artırabileceği ve insan hakları açısından yıkıcı sonuçları olabilecek istikrarsızlaştırıcı bir silahlanma yarışını hızlandırabileceği tabir edildi. Yapay zekanın, “analitik yetenekleri” milletlerin barış ve güvenlik arayışına yardımcı olmak için kullanılabileceği lakin “doğrudan insan müdahalesi olmadan amaçları belirleyip onlarla etkileşime girmesinin” önemli bir etik tasa kaynağı olduğu kaydedildi.
“Antiqua et Nova” isimli raporda, bu tıp teknolojilerin savaşlara, çocukları bile esirgemeyen, birçok saf sivili etkileyen, denetim edilemez bir yıkıcı güç kazandırdığı belirtilerek, insanlığın kendi kendini yok etme sarmalına düşmesini önlemek için insanın ömrünü ve onurunu özünde tehdit eden tüm teknoloji uygulamalarına karşı net bir hal almak gerektiği vurgulandı.
Raporda, yapay zekanın insan münasebetlerinde irtibatları teşvik edebileceği lakin “zararlı izolasyonlara” da yol açabileceğine dikkat çekilerek, yapay zekayı bir kişi olarak temsil etmenin “yanlış” olduğu, bunu dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılmasının ise “ciddi bir etik ihlal” olduğu belirtildi.
Yapay zekayla üretilen uydurma içerikler konusu
Yapay zekanın, uydurma haber ve içerikler üretme konusundaki risklerine dair ihtarlarda da bulunulan raporda, yapay zeka tarafından üretilen ve yayınlanan içeriklerin doğruluğunun her vakit teyit edilmesi için gerekli hassasiyetlerin gösterilmesi gerektiği bildirildi.
Raporda, şunlar kaydedildi:
“Yapay zeka ile üretilen düzmece görsel ve işitsel içerikler, diğerleriyle ve gerçeklikle bağlantıyı çarpıtarak toplumun temellerini giderek zayıflatabilir. Bu, dikkatli bir düzenleme gerektiriyor. Zira bilhassa yapay zeka tarafından denetim edilen yahut yapay zeka tarafından etkilenen medya aracılığıyla yanlış bilgi, kasıtsız olarak yayılabilir, siyasi kutuplaşmayı ve toplumsal hoşnutsuzluğu körükleyebilir. İnsanların kararlar almaya çağrıldığı her alanda olduğu üzere, burada da berbatlığın gölgesi mevcuttur. İnsan özgürlüğünün yanlış olanı seçme muhtemelliğine müsaade verdiği durumlarda, bu teknolojinin ahlaki değerlendirmesi, onun nasıl yönlendirildiği ve kullanıldığına bağlı olarak ele alınmalıdır.”
İtalya’nın devir başkanlığında 14 Haziran 2024’te yapılan G7 Başkanlar Doruğu’nda “Afrika ve Akdeniz, Yapay Zeka ve Enerji” bahisli yüksek seviyeli oturuma katılan Papa Franciscus da yapay zekayla ilgili teknolojinin insanlığa hizmet etmesi gerektiğini ve karar vermesi gerekenlerin beşerler olduğunu söylemişti.
