Trump, Oval Ofis’te düzenlediği basın toplantısında görüşmeye ilişkin, “Devlet Başkanı Şi ile harika bir görüşme yaptık ve TikTok mutabakatını onayladık, şu anda süreç devam ediyor. Şahane yatırımcılarımız var. Bu muahedenin tamamlanmasını sabırsızlıkla bekliyoruz” dedi.
TikTok’u satın alacak şahısların ve şirketlerin Amerikalı olacağını vurgulayan Trump, kontrolün büsbütün ABD’de olacağını belirtti. Trump, muahedenin imzalanmasına ait olarak da, “Anlaşmayı imzalamamız gerekiyor, sanırım bu bir formalite olabilir.” sözlerini kullandı.
ANLAŞMANIN ÇERÇEVESİ
Mevcut çerçeveye nazaran ABD’de yeni bir TikTok şirketi kurulacak. Amerikalı yatırımcıların bu yapıda yaklaşık yüzde 80 paya sahip olması, Çinli ByteDance’in ise yüzde 20’nin altında bir hisseyle kalması planlanıyor.
Ayrıca ‘Project Texas’ modeli tekrar gündemde: Oracle’ın kontrolünde ABD’li kullanıcıların bilgileri ülke içinde saklanacak ve bağımsız güvenlik sistemleriyle korunacak.
ALGORİTMA ÇIKMAZI
En hassas başlık ise TikTok’un teklif algoritması. Çin’in 2020’de yürürlüğe giren ihracat denetim maddeleri, bu teknolojinin transferi yahut lisanslanması için Pekin’in resmi onayını zarurî kılıyor.
ABD’de kurulacak yeni yapının algoritmaya tam erişim mi sağlayacağı, yoksa sadece sonlu bir lisanslama ile mi çalışacağı hâlâ belgisiz.
ÇİN’DEN TEMKİMLİ AÇIKLAMA
Trump, Şi’nin muahedeyi onayladığını söylese de Pekin’in resmi açıklamaları daha temkinli oldu. Çinli yetkililer görüşmelerin sürdüğünü doğruladı, fakat katılaşmış bir muahededen bahsetmedi.
Trump, Şi ile yapılan görüşmede yalnızca TikTok’u değil, tıpkı vakitte Rusya-Ukrayna Savaşı’nı da ele aldıklarını belirtti. Şi’nin de savaşın sona ermesini istediğini ve bu mevzuda yardımcı olacağına inandığını tabir etti.
Ayrıca iki önder, ekim sonunda Güney Kore’de düzenlenecek APEC Zirvesi’nde yine görüşmek üzere anlaştı. Trump açıklamasında, “Devlet Başkanı Şi ile Güney Kore’de (ekim ayı sonunda) düzenlenecek APEC Zirvesi’nde bir ortaya gelmemiz, önümüzdeki yılın başında Çin’e gitmem ve Devlet Başkanı Şi’nin de uygun bir vakitte ABD’ye gelmesi konusunda anlaştık” sözlerini kullandı.
SÜREÇTEKİ BELİRSİZLİKLER
Biden idaresi, TikTok’un Çinli sahiplerinden ayrılmasını ya da ABD’de yasaklanmasını öngören maddeyi daha evvel imzalamıştı. Lakin uygulama için tanınan müddet uzatılarak müzakerelere vakit kazandırıldı.
Anlaşmanın geleceğini belirleyecek kritik noktalar şunlar:
- Algoritmanın ABD tarafına hangi ölçüde devredileceği
- Çin’in ihracat denetim kanunları çerçevesinde vereceği onay
- ABD’nin ulusal güvenlik kontrol sistemlerinin kapsamı
- Ve mutabakatın uzatılan takvime yetişip yetişmeyeceği
Şu anda hem Washington hem de Pekin uzlaşıya istekli görünüyor. Lakin TikTok’un ABD’de özgürce faaliyet göstermeye devam edip edemeyeceği, bu sorulara önümüzdeki haftalarda verilecek karşılıklara bağlı olacak.
