AKP Hükümeti’nin Orta Vadeli Programı, toplumsal güvenlik, emeklilik, sıhhat ve çalışma hayatına ait çok sayıda düzenlemeyi içeriyor. Toplumsal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, çalışma yılı arttıkça maaşın düşmesine yol açan sistemin değişeceği tarafında kritik açıklamalarda bulundu.
Karakaş, kısmi emekli olanlarla olağan emekli olanların birebir tabanda eşitlendiğini, fazla çalışanların ödüllendirilmek yerine cezalandırıldığını belirterek, “2024’te emekli olanların maaş hesabında yüzde 30’a varan düşüşler yaşandı” dedi.
EMEKLİ AYLIKLARI VE MAAŞ HESAPLAMA
Mevcut düzenlemeyle minimum fiyatlı ve düşük fiyat üzerinden sigortalı gösterilenlerin, belli durumlarda çalıştıkça emekli aylıklarının artmadığını vurgulayan Karakaş, bu nedenle birçok sigortalının toplumsal güvenlik sisteminden çıktığını yahut kayıtdışı çalıştığını söz etti.
SSK emeklilik aylığı genel olarak “Ortalama aylık kar x aylık bağlama oranı” formülü ile hesaplanıyor. Karakaş, bilhassa ABO (aylık bağlama oranları) olarak isimlendirilen ögelerin büyük değer taşıdığını belirtti. 2008’den itibaren birtakım durumlarda minimum fiyat ve yakınındaki fiyat üzerinden bildirilenlerin maaşlarının olumlu etkilenmediğini, bunun hem SGK hem de çalışanın ziyanına yol açtığını söyledi.
Karakaş, SSK (4/1-a) ve Bağ-Kur (4/1-b) sigortalılarının çalıştıkça yüksek emekli maaşı alması tarafında yasal düzenleme yapılmasının milyonlarca çalışanın en büyük beklentisi olduğunu lisana getirdi.
SOSYAL GÜVENLİKTE PLANLANAN DEĞİŞİKLİKLER
Hükümetin plan ve programlarında, emeklilik sisteminden erken çıkışı engellemek ve ortalama çıkış yaşını yükseltmek için sigortalıların çalışmasını teşvik edecek formda emeklilik parametrelerinin gözden geçirilmesi öngörülüyor.
Karakaş, gelecekte kısmi (yaş haddinden) emeklilik ile olağan emeklilik için iki farklı emeklilik taban maaşı uygulamasına gidilebileceğini belirtti. Ayrıyeten 25 yılın üzerindeki çalışmalarda her bir yıl için ABO’ya ek artışlar öngören yeni bir sistemin hayata geçirilebileceğini açıkladı.
“Öngörülen önlemler kapsamında düzenleme yapılması hâlinde aktif/pasif istikrarda güzelleşmeler sağlanabilir ve sigortalıların ‘çalıştıkça emeklilik maaşım azalacak mı?’ kaygısı ortadan kalkacaktır” diyen Karakaş, yüksek maaş almak için sistemde daha uzun mühlet kalmanın, kayıt dışılıkla gayretin ve öbür önlemlerin SGK prim gelirlerini artıracağını ve böylelikle SGK’nin vatandaşlara daha kaliteli hizmet sunabileceğini tabir etti.
