Meteoroloji Genel Müdürlüğü bilgilerini kıymetlendiren İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, uzun devir ortalamalarına nazaran Türkiye geneli azamî sıcaklıklarda 3,2 santigrat derece artış ve yeniden Türkiye geneli ortalama sıcaklıklarda da yüzde 15’lik bir artış olduğunu, yağışlarda en az yüzde 30’luk bir azalma yaşandığını belirtti. Bu değişimin ormanlar üzerindeki su gerilimini artırdığını kaydeden Dr. Özkan, “Bu veriler, yalnızca iklimsel değişimleri değil; birebir vakitte orman ekosistemleri üzerindeki olumsuz tesirlerini de gözler önüne seriyor. Kritik bir eşikteyiz. Ormanlarımız şiddetli bir gerilim altında. Fakat önlemli olup süreci düzgün yönettiğimiz sürece bu gidişatı engelleyebiliriz” dedi.
‘YANGINLAR ARTIK ÇOKLU AFET KRİZİ’
Özellikle 2021 yılında yaşanan büyük yangınların akabinde Türkiye’de orman yangınlarına bakış açısının değiştiğini belirten Dr. Özkan, “Artık orman yangınları yalnızca bir etraf felaketi değil; su temini, biyolojik çeşitlilik, besin güvenliği ve insan hayatını tehdit eden çoklu bir afet krizidir. Ormanlar yalnızca ağaçlardan ibaret değil; toprak muhafaza, mikroklima düzenleme, biyolojik çeşitlilik sağlama, karbon yutağı oluşturma üzere hayati fonksiyonlara sahiptir. Yangın sonrası bu hizmetler önemli oranda yok oluyor ve ormanın kendini yenileme süreci, bölgenin özelliklerine ve orman yapısına bağlı olarak yıllar alabiliyor” diye konuştu.
‘ÇAM AĞAÇLARI YERİNE MEYVE AĞAÇLARI DİKMEK TAHLİL DEĞİL’
Yangın riski gerekçesiyle iğne yapraklı tiplerin yerine zeytin, incir üzere meyve ağaçlarının dikilmesi istikametindeki tekliflere değinen Dr. Özkan, bu yaklaşımın önemli ekolojik riskler barındırdığına dikkati çekti. Dr. Özkan, “Ege ve Akdeniz üzere bölgelerde binlerce yıllık ekolojik rekabet sonucunda çam üzere iğne yapraklı cinsler baskın hale gelmişlerdir. Bu tiplerin yerine ziraî gayeli meyve ağaçlarını dikmek, orman ekosisteminin yerini tutmamaktadır. Zeytinlikler bir orman değildir ve ormanın sunduğu bütünsel ekosistem hizmetlerini karşılamaz” dedi.
‘YANGINLAR MEVSİMSEL DEĞİL, DAİMA BİR RİSK HALİNE GELDİ’
İklim değişikliğinin tesiriyle orman yangınlarının artık yalnızca yaz aylarına mahsus bir tehdit olmaktan çıktığını belriten Dr. Özkan, “Yılın geneline yayılmış bir risk idaresi ve gayret süreci bizleri bekliyor. Bu nedenle tüm paydaşlar, bilhassa kentlerin ormanla kesiştiği noktalarda daha dikkatli olmalı. Vatandaşlarımız da bu bahiste daha hassas davranmalı ve kamu kurumlarına takviye olmalı. Afet meydana gelmeden evvel tehlikeyi tanımlayıp, risk tahlilini yaparak gerekli planlamaları yapmalıyız. Riskleri bertaraf etmek, afetle yüzleşmekten çok daha az maliyetlidir. Bu bakış açısıyla hem doğayı hem de toplumumuzu koruyabiliriz” diye konuştu.
