Kanal İstanbul Süreci Bilgilendirme toplantısına katılan yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, projeyi yerbilim açısından değerlendireceğini söz ettikten sonra “Kanal İstanbul’a evet diyen yerbilimci varmış, kimlerdir, tanımıyorum, ben bu sorumluluğu alamam, o arkadaşlarla tıpkı görüşte değilim” dedi.
“Kanal İstanbul fay sınırının üzerinde, canlı fayla cirit atıyor” ikazında bulunan Görür, Marmara’dan geçen fay sınırları hakkında bilgi vererek, İstanbul’da 7’nin üzerinde büyüklükte zelzele olasılığını hatırlattı ve şunları söyledi:
“AKIL İŞİ DEĞİL”
“Ben burada yer bilimleri ve zelzele açısında bu yapılmak istenilen yapıyı ya da projeyi pahalandırmak istiyorum. Az evvel izlerken bütün uzmanlar hayır demiş, bütün yer bilimciler evet demiş… ben bunun sorumluluğunu alamam. Buna evet diyenlerde kimdir hiç bilmiyorum. 45 yılımı bu ülkede geçirmiş bir yer bilimci olarak, âlâ berbat ulasal memleketler arası niteliği olan burada tek bir yer bilimci bir kişi bilmiyorum. Oda tuhaf. Fakat o arkadaşlarla birebir görüşte değilim. Sebebi çok kolay.
Marmara Denizi’nin içerisinden Kuzey Anadolu fayının kuzey kolu geçiyor. Bunlardan bir tanesi adaların güneyinde biz ona adalar. Adalar Fayı diyoruz. Oburu de Yeşilköy açıklarından Silivri açıklarına kadar uzanan Kumburgaz Fayı diyoruz. 10 sene o faylar üzerinde araştırma yaptık. Ben de araştırmanın başkanı olarak İtalyan, Fransız gemileriyle tam donanımlı Türkiye’de olmayan, dünyanın en donanımlı gelmeleri ve bilim adamlarıyla çalışmalar yaptık. Bu iki fayın kilitli olduğunu saptadık. Kilitli fay demek şu anda güç biriktiriyor. Kırılmasını mahzur olan bir sürtünme kuvveti var. O sürtünmeyi yendeği anda zelzele üretecek.
Yapılan çalışmalar Parsosns ve öbürleri Amerikalı bir bilim adamının çalışmasıyla 30 sene içerisinde her an olmak kaydıyla kırılma mümkünlüğü yüzde 64 dedi birinci çalışmasında sonra revize ettiler. Geçen sene yüzde 47’ye düşürdüler. Artık bu kadar bariz, bu kadar yani her an olabilecek bütün dünyanın bilim dünyasının da kabul ettiği bir zelzelede rastgele bir sorun görmüyoruz demek yani akıl işi değil. Neyse onlar neye nazaran diyor onu bilmiyorum. Ancak ben size şunu şu kadarını söyleyeyim.
“İSTANBUL MARMARA BÖLGESİ ÇÖKERSE BÜTÜN TÜRKİYE DİZ ÜSTÜ ÇÖKER”
Bu Kumburgaz fayı kırılırsa kendi başına birinci başta kırılacak faydır. Yedi nokta iki asgarî sarsıntı üretir. Adalar fayı yalnız başına kırılırsa en fazla yedi mertebesinde sarsıntı üretir. İkisi birden kırılırsa yedi buçuğa kadar gidebilir. İstanbul’u tehdit eden yedi buçukluğunda bir zelzele vardır. Artık ben sizler de anlıyorsunuz falan ancak ben inandığınıza da inanmıyorum sarsıntıya.
Eğer inanmış olsanız bu kadar kelama gerek yoktur. Bir an evvel iş yapılırdı. Ben sahiden bizim siyasilerimizin sarsıntıya gereğince sahiden inandıklarını zannetmiyorum. Evet biliyorlar söylüyorlar konuşuyorlar lakin o denli değil. Zira Türkiye’nin gündemini görüyorum ben. Yok bu türlü bir şey yok. Artık İstanbul’da, Marmara Bölgesi’nde daha doğrusu sarsıntı olursa çok büyük bir kayıp veririz, can kaybı, mal kaybı tasavvur bile edilemez.
İstanbul’da en yetkili beşerler yani kurumlar bile yüzde altmışından fazlasının zelzele dirençli olmayan yapı stokundan meydana geldiğini söylüyor. Siz İstanbul’u bir düşünün, sokağını düşünün, konutlarını düşünün yani bu türlü kullandıkları betonu düşünün, korozyona uğramış demirleri düşünün. Daha şu anda rastgele bir şey yokken çöken konutları düşünün, halkın bilinçsizliğini düşünün. Bir sürü daha nedenler yaparsınız? İstanbul bizi çökertir beyefendiler latife etmiyorum.
Yani İstanbul Marmara Bölgesi çökerse bütün Türkiye diz üstü çöker. Bunu duymayan duysun. Bu latife değil ve buna inanmıyorsa da inandıklarına sorsun. Hakikaten bilim adamına sorsun. Yoksa bu türlü bilim adamı olup da titri çok olan var ya hani, siyasetin buyruğunda. Onları kastetmiyorum ben. Direkt doğruya, milletlerarası nitelikte bilim adamına sorsun. Türkiye’nin Marmara Bölgesi çökerse ekonomik bağımsızlığı kalmaz.
“4 MİLYON İNSAN MEVTLE BURUN BURANA”
Bizim ekonomistler, iş adamları, iş dünyası sarsıntıya hazırlanmayı bilmiyor. Onlar zelzeleye hazırlanmak deyince yalnızca fabrikalarının sağlam olduğunu zannediyorlar bir de tahtaya vuruyorlar. Bana bir şey olmaz diyorlar. Emin olun ben bunu TÜSİAD’ın icra konseyinde da birebir konuşmayı yaptım orada gördüm. Bakın bu iş latife değil.
İBB’nin sadece yaptığı 97 bin binanın çok ağır hasar alacağını düşünürsek mevtin en fazla oradan olacağı, yüzde doksan yedi. Bir milyon yüz bin yapı stoku var, bina var. 97 binin içinden çöküleceğini düşünürsek yüklü olarak 97 bin bina, yüz bin bina deyin. Her birini beş katlı söyleyin artık beş katlı kalmadı. Beş yüz kat demektir iki daire koyun, bir milyon daire. Her daireye dört kişi koyun, dört milyon insan vefatla burun buruna ölecek demiyorum. Fakat vefatla burun buruna. Artık sizin vicdanınıza, insafınıza sığınıyorum. Dört milyon insanın kaçı yaşasın ya? Ne kadar azaltabilirsiniz? Yani tehlike büyük.
“KANAL İSTANBUL FAY SINIRININ ÜZERİNDE”
Bu Kanal İstanbul’a artık geleyim. Kanal İstanbul tam fay sınırının Üzerinde latife değil üzerinde. Yani Sazlıdere Barajıyla Küçükçekmece’nin denize açıldığı yerde canlı faylar cirit atıyor. Bizim çalışmalarımızda biz bunları gördük. Yani direkt doğruya bu Küçükçekmece’nin altı, Büyükçekmece’nin altı, Büyükçekmece’nin batısı, orada gördüğümüz heyelanların hepsi tabandan direkt doğruya Marmara’ya gerçek gelen canlı faylara bağlı. O faylar da Kumburgaz fayına bağlı. Kumburgaz Fayı harekete geçerse bütün bu faylar harekete geçecek. Sizi hiçbir güç orada ayakta tutmaya mümkün değil. Hele bu türlü betonla metonla yani bir diyelim kanal yapacaksınız ayakta durmasını düşüneceksiniz bu mümkün değil.
Orada heyelanlar büsbütün bu faylarla tetikleniyor. Orada şu anda bile hareket var. Bizim uzaydan yaptığımız çalışmalara nazaran şu anda yılda iki santimetreye varan hareket var hareket. Zelzele meprem yok. Büyükçekmece kayıyor, batıya yanlışsız kayıyor, güneye gerçek kayıyor. Yani burada belediye liderleri var. O binalar artık hoş gözüküyor duruyor ya kıyıda yapmışsınız. Bakın 20 sene sonra tez ediyorum ben yaşar mıyım, yaşamam diyelim de lakin o 20 sene sonra bunların hepsi şakülden kayacak. Zira alttan iki santim kayıyor. İki santim kayma 20 santim santim eder. Lakin şakülden kaydırır onu başlar çatlamaya. O büyük binaların hepsi çatlağın, patlağın kaymanın içinde kalacaklar ve oturmayacaklar. Latife değil lakin artık orada bol bol binalar yapıyoruz, gökdelenler yapıyoruz hünermiş üzere.
Orada yer berbat çimentolanma yok, suyu fazla orada ivme kıymeti çok fazla yani zelzelenin ivme pahası çok fazla sarsıntının suratı orada çok fazla sıvılaşma çok fazla. Yani her şeyiyle orası tam bir cehennemin içi o bölge. Siz oraya yapı yapıyorsunuz yapı yoğunluğunu artırıyorsunuz insan getiriyorsunuz, nüfusu artırıyorsunuz. Bir sarsıntı bölgesinde yapılmaması gereken tek şey ne kadar yapı o kadar insan o kadar mevt demektir ya. Ya bunu anlamak bu kadar güç mu.
“BU İŞİ SAKIN YAPMAYIN”
Ama siz her şeyi bütün bunların söyledik kitaplar yazdık. İBB de bastı bu türlü cilt cilt kitaplar. Benim de en son kitabımız çıktı tekrar. Ben illa yapacağım diyor inat ediyorsunuz. Biz o denli çok yüksek adamların bileğini bükecek halimiz yok. Bilim adamı olarak bu yanlış diyoruz. Bilimsel bilgilere nazaran söylüyoruz. Yani onun dışında bir şey değil. Daha âlâ bir bilim adamı varsa o da çıkar der ki sayın Görür senin dediğin şu şu şu şu yanlışsız değil. O vakit bilim doğruyu kabul etmek zorundadır. Fakat bugün karşımıza o denli çıkılmıyor. Artık inatlaşıyorsanız o vakit illa yapacağım diye. 64 milyar dolara çıkıyor diyelim. Artık burası çok özel bir bölge. Neden özel bir bölge. Ana faydan ayrılmış fay kollarının içerisinden geçtiği ivmesi, suratı, kayması vesairesi yüksek bir yer bu özel bir bölgedir. Yani dünyada her yerde zelzelenin dalgaları geldiği vakit en fazla ivmenin olduğu, en fazla suratın olduğu en fazla titreşimin olduğu yer değildir. Oralar zelzele zonlarıdır. Ben diyorsun ki inat ettim zelzele sonunda kanal yapacağım. O vakit ben yenilgiyi kabul edeyim. O vakit diyeceğim yetkililere şu. Tamam yap yapacaksan yap. Fakat burada yapacağın yapının fiyatını, maliyetini olağan bir yerdeki yapı üzere asla düşünme. Yani bunu binaya örnek vereyim yani kanal yerine.
Normal bir binanın metrekaresi 20 bin 30 bin lira ise sen buraya yüz bin harcamak zorundasın. O vakit bu Kanal İstanbul’un maliyeti 64 milyara mal olmaz 104 milyara da mal olmaz. Güneydoğu’daki üzere çok daha fazlaya mal olur. O vakit da benim bir hakkım var sormaya. Milyonlarca insanın can güvenliği yokken hayatları tehlikedeyken bu ülke bu kadar yoksul fukaralıktan ezilirken sen niçin 200 milyarı buraya vereceksin? Sebep ne? Ne bekliyoruz buradan? Ve işte burada herkes de söyledi yani. Bir getirisi yok, bir şey getirisi olsa kabul ederim yani. Getirisi olan bir projesi olsa bilim olarak kabul ederiz. Ne getiriyor bize Allah aşkına. Onun için aklı selim garip gelsin. Bütün yetkililere lütfen sesimi duyun rica ediyorum, yalvarıyorum. Benim hayatım bu yolla gitti, geçti. Bu işi sakın yapmayın. Başınıza keder alırsınız. Ve bu işi de çözemezsiniz. Yazıktır, günahtır”
