KESK, TİS sürecinde kamu emekçilerinin taleplerine ilişkin anket raporunu açıkladı… Koçak: Grev hakkının uygulanması gerekiyor

KESK’in, 8’inci Devir Toplu İş Sözleşmesi (TİS) süreci öncesinde gerçekleştirdiği “2026-2027 TİS Sürecinde Taleplerimiz Araştırması (2025)” anketinin toplu sözleşme görüşmeleri raporu KESK Eş Genel Başkanı Ayfer Koçak’ın sunumuyla paylaşıldı.

Toplam 4 bin 778 kamu emekçisinin anketin raporuna ilişkin olarak yapılan sunumda, kamu çalışanlarının konut kiralarını ödemekte, mesken geçimini sağlamakta zorluk çektikleri aktarıldı. Yapılan ankete göre, katılımcıların belirttikleri ortalama kira fiyatı İstanbul’da 24 bin 174, İzmir’de 21 bin 470, Antalya’da 20 bin 539 iken; en düşük kira ortalaması 12 bin 100 ile Mardin’de. Yapılan ankete göre, katılımcıların yüzde 57’sinin meskenin geçimini iki yahut daha fazla kişinin sağladığını, yüzde 43’ünün konutun geçimini tek başına sağladığını belirttiği tabir edildi.

Yapılan ankette, “Toplu İş Sözleşmelerinin emekçilerin lehine olması için öncelikle ne yapılmalı” sorusunun sorulduğu iştirakçilerin yüzde 49’u “Sadece yetkili sendikalar değil üyesi adına tüm sendikalar toplu sözleşme masasına oturabilmeli” derken, yüzde 24’ü “İktidar değişmeli”, yüzde 18’i “Grev hakkının gereği yapılmalı” karşılığını verdi. Kamu çalışanlarının yüzde 99’u 8’inci Periyot TİS’te hakların alınamayacağını ve geçim meselesinin çözülemeyeceğini düşünüyor.

Koçak, şunları kaydetti:

“Araştırmamıza katılanların yüzde 98’i kamu işçilerinin maaşlarının enflasyona karşı korunmadığını söz etmiştir. Bu oran, sözleşmeli, takımlı, emekli ve tüm tecrübe seviyelerinde benzeri seyretmektedir. Katılımcılar TÜİK bilgilerinin güvenilir bulunmadığını ve TİS sürecinde sendikal yapıların rol ve misyonlarını yerine getirmediğini tabir etmektedir. Hakikaten iştirakçilerin yüzde 98’i TÜİK bilgilerini gerçekçi bulmamaktadır. Bu data, ücret artışlarının hesaplanmasında kullanılan temel destek kurumun kamu nezdinde meşruiyetini büyük ölçüde yitirdiğini göstermektedir. İktidarın güdümündeki TÜİK kadar yandaş konfederasyonlara güvenin de tabanlarda seyrettiği araştırmamız sonucu da kanıtlanmaktadır.

“YETKİLİ SENDİKALAR ETKİSİZ”

Anketimize katılan iştirakçiler en büyük sorun olarak ‘yetkili sendikaların etkisizliğini’ tabir etmiştir. Yüzde 69 oranında iştirakçi, kamu emekçilerinin TİS’ten ziyanlı çıkmasının esas nedeni olarak ‘yetkili sendikaların görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesini’ göstermiştir. Bu oran, yetkili sendikal temsilde önemli bir meşruiyet krizine işaret etmektedir. Güvensizlik bununla sınırlı kalmamakta sürecin yapısına ve işleyişine yönelik yaygın bir hal almaktadır.

“GREV HAKKIMIZI ENGELLEMEYEN BİR DÜZENLEME”

Konfederasyonumuzun bu devirde öncelikli taleplerinin başında iktidara ve yandaş konfederasyonun insafına terk edilen TİS’in desteği olan 4688 sayılı yasanın kökten değiştirilerek milletlerarası sözleşmelere uygun, gerçek ve özgür toplu pazarlık sistemini içeren, grev hakkımızı engellemeyen bir düzenleme gelmektedir.

“MAAŞLARIMIZIN BÜYÜK KISMI KİRAYA GİDİYOR”

Anket bu talebimizin kamu emekçileri tarafından da paylaşıldığını açığa çıkarmıştır. Örneğin iştirakçilerin yüzde 49’u yalnızca yetkili sendikaların değil, tüm sendikaların masada yer alması gerektiğini belirtmiştir. Araştırmamızın da doğruladığı öbür bir gerçek ise geçimini tek başına sağlayan emekçilerin oranının yüksekliğidir. İştirakçilerin yüzde 43’ü geçimini tek başına sağladığını belirtmiştir. Tek başına geçinenlerde kira yükü ve yoksullaşma riskinin daha bariz olduğu araştırmadan da anlaşılmaktadır. Kaldı ki, barınma sorunu hiç olmadığı kadar toplumun ezici çoğunluğunun temel sorunu haline gelmiştir. Anketimize katılanların yüklü kısmı 15 bin ile 30 bin ortası kira verdiğini belirtmektedir. Bu da maaşlarımızın büyük kısmının kiraya gittiğini göstermektedir.

“UMUT HUDUTLU İKEN ÇABA İSTEĞİ YÜKSEKTİR”

Araştırmaya katılanların yüzde 75’i geçinememe ve hayat pahalılığını, yüzde 57’si ‘Anti Demokratik Politikaları’, yüzde 49’u ise liyakatsiz idarecileri kamu işçilerinin en temel sorunu olarak tabir etmiştir. Araştırmaya göre 8’inci Devir TİS süreci için umut sınırlı iken mücadele isteği yüksektir. ‘Bu periyot haklar alınabilecek mi?’ sorusuna verilen cevaplar ortasında ağır bir ümitsizlik yer alsa da mücadeleyle hak alınabileceğini savunan kesim de besbellidir.”

Koçak, “Grev hakkının uygulanması gerekiyor, şayet bu dönem tekrar kamu işveren heyeti vereceği teklifte bizim taleplerimizin çok altında bir teklifle gelirse, emekçilerin taleplerinin karşılanmadığı bir önermeyle gelirse bizim, kamu işveren heyetini zorlayacak, teklifleri tekrar değerlendirmesini sağlayacak bir pratiğe muhtaçlığımız var. Bu pratik de genel grevi örgütlemekten geçiyor” sözünü kullandı.

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Koçak, kira konusunda işçilerin büyük sıkıntılar yaşadığını yineledi ve 2026 Ocak ayı prestijiyle en düşük memur maaşının yoksulluk hududu öngörüleri olan 100 bin liraya çıkartılmasının beklentileri olduğunu lisana getirdi. Koçak, diğer sendikalarla da görüşmeler gerçekleştiklerini, ortak bir aksiyon çizgisi oluşturmak için çabaladıklarını aktardı.