Kitabın ana odak noktası, Türkiye Cumhuriyeti‘nin, Soğuk Savaş sonrası SSCB‘nin çöküşü ile bağımsızlığını kazanan Türk Cumhuriyetleri ile ortasındaki entegrasyon sürecini incelemek oldu.
Eserinde, Türkiye’nin tarihî süreçteki Türk dünyası siyasetlerine da yer veren Vusal Hasanzadeh, Osmanlı İmparatorluğu’nun da Türkistan coğrafyası ile münasebetler geliştirdiğinin altını çizmekle birlikte, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün hem yıllarında, hem de Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı devrinde yürüttüğü Türk dünyası politikalarını ayrıntılı bir formda inceledi.
Eserinde, 30 yılı aşan bir müddette, Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ortasında devam eden ilişkileri ana sınırları ile ele alan muharrir bu süreçte, Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ortasındaki ilgilerin uzun bir devir beklenen seviyede gitmemesinin nedenlerini sorguladı.
Bununla birlikte, son yıllarda Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ortasındaki bağlantıların giderek güçlendiğini, bilhassa ekonomik alanda işbirliğinin her geçen gün arttığını ve bunun da öbür işbirliği alanlarına yayılarak olumlu açıdan tesir ettiğine temas etti.
Vusal Hasanzadeh kitabında, Türk dünyası entegrasyonunu incelerken bilhassa Azerbaycan’ın 27 Eylül-10 Kasım 2020 tarihlerinde Ermenistan’ı mağlup ederek işgal altındaki Karabağ topraklarını kurtarmasını ve bu süreçte gerçekleşen Türkiye-Azerbaycan işbirliğinin Türk dünyası entegrasyonuna büyük yarar sağladığını belirtti.
Yazar birebir vakitte, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ortasında son yıllarda devam eden yakınlaşmaların da Türk Dünyası entegrasyonu için kıymetli olduğunun altını çizdi.
Türk dünyasındaki güvenlik problemlerine de değinen Hasanzadeh, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinde kıymetli rol oynayan Türk imali Bayraktar TB-2 SİHA‘larının kıymetinin altını çizdi ve süreç sonrası Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin de Türkiye ile savunma sanayii ve askeri alanda işbirliğinin arttığını belirtti.
Kitabın ikinci kısmında Soğuk Savaş devri ile ilgili özet bilgiler verildikten sonra, Soğuk Savaş’tan günümüze dünya tertibini ele alan müellif, bu süreçte ABD, Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu‘nun global ve bölgesel siyasetlerine değindi ve değişime hakikat giden dünya sürecini ele aldı.
Kitabın üçüncü kısmında Hasanzadeh, Avrasya’da yaşanan “Yeni Büyük Oyun” sürecinde Güney Kafkasya ve Orta Asya‘nın jeopolitik değerine değinilirken tıpkı vakitte Türk dış siyaseti için Güney Kafkasya ve Orta Asya’nın stratejik önemi inceledi.
Buna ek olarak; Türkiye’nin, bağımsızlığını kazanan Türk Cumhuriyetlerini tanıma süreci, bu süreçte Türk Cumhuriyetlerinin Türkiye ile ilgileri üzere sıkıntılara de kitapta geniş yer ayrıldı.
Dördüncü kısımda, Türkiye’nin Türk Cumhuriyetleriyle entegrasyonunda önemli yere sahip olan Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY),Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) ve Uluslararası Türk Akademisi (TWESCO – Scientific and Educational Cooperation of the Turkic World) üzere kuruluşların gayeleri, faaliyetlerine değinildi.
Bununla birlikte Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ortasındaki münasebetlerin güçlenmesindeki katkıları incelendi.
Sonuç kısmında ise Türk dünyasında entegrasyon sürecininin giderek olumlu seviyede arttığını belirten Vusal Hasanzadeh hem Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ortasındaki siyasi, ekonomik ve askeri münasebetlerin daha da gelişmesi, hem de Türk dünyası için kritik pozisyonda bulunan TDT’nin siyasetlerinin genişletilmesi için tekliflerde bulundu.
Yazar, yeni dünya tertibine giden süreçte, Türk dünyasının güçlü bir biçimde yerinin alması için Türk Cumhuriyetleri ortasında entegrasyonun yüksek seviyede olması gerektiğinin altını çizdi.
