21 yılı tamamlayan Facebook, toplumsal medyanın çehresini değiştiren şirketlerden biri olarak öne çıktı. Mark Zuckerberg ve 3 arkadaşının 4 Şubat 2004’te başta Harvard Üniversitesi’ndeki öğrencilere yönelik kurduğu Facebook, 2006 yılında 13 yaşından büyük herkese açılarak küresel bir toplumsal ağa dönüştü.
MySpace’i geçerek 2007 yılında dünyanın en tanınan toplumsal medya platformu haline gelen Facebook, 2012 yılında 1 milyar faal kullanıcıya ulaştı ve borsaya açıldı.
Aynı yıl 1 milyar dolara Instagram’ı da bünyesine katan Facebook, 2014 yılında anlık iletileşme uygulaması WhatsApp’ı 19 milyar dolara, sanal ve artırılmış gerçeklik donanım ve yazılımlarını üreten Oculus’u 2 milyar dolara satın aldı.
Bu atılımlar Facebook’un teknoloji bölümündeki pozisyonunu güçlendirmeye yardımcı olurken, şirket değerli soruşturmalarla da karşı karşıya kaldı.
Veri ve rekabet ihlalleri tartışmalara yol açtı
Facebook, 2016’da ABD seçimlerine müdahale argümanları ve düzmece haberin yayılmasına yönelik tartışmalarla gündemi meşgul etti.
Sosyal medya platformunun data saklılığı siyasetleri, 2018’deki “Cambridge Analytica” skandalıyla tenkit oklarının amacı oldu.
Merkezi Londra’da bulunan Cambridge Analytica isimli data tahlil firmasının, 87 milyon Facebook kullanıcısının hesaplarından müsaadesiz topladığı şahsî dataları, ABD’de Kasım 2016’da yapılan başkanlık seçimleri ile İngiltere’de Haziran 2016’da gerçekleşen Avrupa Birliği (AB) referandumunu etkilemek için kullandığına dair suçlamalar, global ölçekte bir krize yol açtı.
ABD Federal Ticaret Kurulu da (FTC) 2019’da Facebook’u, bilgi ihlali nedeniyle 5 milyar dolarlık rekor para cezasına çarptırdı.
Rekabet ihlallerine yönelik tartışmaların da odağında olan Facebook hakkında, ABD ve AB’de “tekelcilik” soruşturmaları açıldı.
“Meta”ya dönüşüm ve işten çıkarmalar
Yaşanan skandallarla gündemden düşmeyen Facebook, 2021’de ismini “Meta” olarak değiştirerek metaverse alanına yönelik büyük bir dönüşüm başlattı.
Meta Üst Yöneticisi (CEO) Zuckerberg, şirketi gelecek 5 yıl içinde bir toplumsal medya firması olmaktan çıkararak bir metaverse şirketine dönüştürmeyi hedeflediğini açıkladı. Böylelikle şirket, metaverse ile tıpkı fizikî alanda olmayan insanların oluşturabileceği ve keşfedebileceği bir dizi sanal alan sunma planına yönelik çalışmalarını hızlandırdı.
Kovid-19 salgını sonrasında yükselen enflasyon ve resesyon beklentileri teknoloji kesiminde kaygılara neden olurken, Meta da ABD’deki öteki birçok teknoloji şirketi üzere maliyetlerinde düşüşe gitmek zorunda kaldı.
Bu kapsamda 2022’de 11 binden fazla çalışanını işten çıkaracağını duyuran şirket, tarihinde birinci defa toplu işten çıkarmaya gitti.
Meta, “verimlilik yılı” olarak ilan ettiği 2023’te de daha yeterli bir teknoloji şirketi haline gelmek ve kuvvetli ortamda finansal performansı güzelleştirmek hedefiyle çalışan sayısını 10 bin kişi azaltılacağını şimdi işe alım yapılmayan yaklaşık 5 bin açık durumun kapatılacağını belirtti.
Geçen yıl yatırımcısına yüzde 65 kazandırdı
Meta’nın geliri, 2024’te 164,5 milyar dolar olarak kaydedildi. Şirketin geçen yıl gelirinde yaşanan yaklaşık yüzde 22’lik artış dikkati çekerken, 2023’teki geliri 134,9 milyar dolar olmuştu.
Facebook’un ana şirketi Meta’nın günlük faal kullanıcı sayısı bir evvelki yıla nazaran yüzde 5’lik artarak 3,4 milyara yaklaştı.
Yapay zeka alanında kaydettiği ilerlemelerin meyvelerini toplayan Meta’nın payları 2024’te yüzde 65 artarken, şirket mükemmel yedili ortasında yatırımcısına en çok kazandıran ikinci şirket oldu.
Şirketin payları 2023’te de yüzde 200’e yakın paha kazanmıştı. Meta’nın pay fiyatı, 30 Ocak’ta tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü.
