Emlakçı Taşçı: plansız ve rant odaklı politikalardan vazgeçilirse konut sorunu çözülür
Türkiye’de çeşitli ekonomik, toplumsal ve siyasi faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan konut sorunu gündemden düşmüyor. Plansız ve denetimsiz kentsel dönüşüm, konut fiyatlarındaki denetimsizlik, toplumsal adaletten uzak siyasetler ve rant odaklı projelerin desteklenmesi konut problemini ortaya çıkaran nedenlerin başında geliyor. Hususla ilgili Cumhuriyet’e konuşan Taşçı Emlak sahibi Tolga Taşçı, konut meselesinin ekonomik krizin yanı sıra, rant odaklı, şeffaflıktan ve kontrolden uzak, plansız siyasetlerden kaynaklandığını belirterek, “Eğer bu durum bilakis dönüştürülürse konut sorunu katiyetle çözülür” dedi.
Kentsel dönüşüm projelerinin, öncelikli olarak toplumsal gereksinimlerden fazla ekonomik rant ve kâr emeliyle yapıldığını söyleyen Taşçı, bu durumun alt gelir kümesindeki vatandaşların yerlerinden edilmesine de yol açtığını belirtti. İktidarı lokal halkı ihmal etmek ve fiyat kontrolü yapmamakla eleştiren Taşçı şöyle konuştu: “Ülkeyi yönetenlerin, kentsel dönüşümde lokal halkın gereksinimlerine uygun, toplumsal altyapısı olan projeler yerine lüks konut projelerini ön planda tutması sorunu daha da tahlilsiz hale getiren etmenlerden birisi olmuştur.
KONUT FİYATLARININ KONTROLSÜZ ARTIŞI
Bunun yanı sıra spekülatif yatırımların teşviki ne dikkat çekmek isterim. Döviz ve altına kıyasla konut, yatırım aracı olarak teşvik edildi. Bu durum, konut fiyatlarının ve kira bedellerinin süratle artmasına neden oldu.
İnşaat kesiminde fiyatlandırma ve kalite denetimi konusunda sıkı kontrol yapılmaması da sorunu büyüten nedenlerden biridir” dedi. Konut siyasetlerinin toplumsal adaletten uzak olduğunu vurgulayan Taşçı, dar gelirli vatandaşlara yönelik yetersiz projeleri işaret ederek, “Sosyal konut projeleri kâfi ölçekte ve uygun fiyatlarla hayata geçirilmedi. Mevcut projeler, çoklukla orta ve üst gelir kümelerini amaç aldı.
TOKİ PROJELERİNDEKİ SORUNLAR
Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) birtakım projeleri, düşük gelirli vatandaşlar için erişilebilir olmaktan uzak kaldı ve kamuoyunda tartışmalara neden olan kalitesiz inşaatlarla gündeme geldi. Barınma ile ilgili bir öbür sorunun, arz-talep dengesizliğinden kaynaklandığını tabir eden Taşçı, bunun yanı sıra Türkiye’ye gelen mültecilerin ağır olarak yerleştiği bölgelerde artan konut talebinin karşılanmadığını, süratle artan nüfus ve göç dalgalarına karşın konut arzının bu talebi karşılayacak formda planlanmadığını vurguladı.
Enflasyon ve inşaat maliyetlerinde ki artışların ekonomik istikrarsızlıktan kaynaklandığını belirten Taşçı, “Yüksek enflasyon ve inşaat gereçlerinde ki fiyat artışları, yeni konut üretimini zorlaştırdı ve maliyetlerin tüketiciye yansımasına neden oldu. Bununla birlikte, düşük faiz siyasetleri, konut kredisi alımlarını artırırken, bu durum konut fiyatlarının spekülatif halde şişmesine katkı sağladı. İktidarın lokal idarelerle ahenk sıkıntıları da konut problemini tetikleyen nedenlerden birisi olarak sıralayabiliriz.
İktidar ve muhalefet belediyeleri arasında yeterli iş birliği sağlanamadı. Bilhassa büyükşehirlerde konut sıkıntısını çözmeye yönelik ortak projeler hayata geçirilemedi. Doğal afet risklerinin göz gerisi edilmesi, sarsıntıya sağlam olmayan yapıların varlığı… Mevcut binaların güçlendirilmesi ve yeni yapıların kontrolünde kâfi itina gösterilmedi. Bu durum, hem konut güvenliği hem de konut arzı açısından önemli riskler yarattı.” tabirlerini kullandı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Konut probleminin tahliline ait teklifleri de sıralayan Taşçı, şu bilgileri verdi:
“Konut meselesinin tahlili için daha planlı, toplumsal adaleti gözeten, uzun vadeli ve şeffaf siyasetler geliştirmek, toplumun farklı kısımlarının gereksinimlerini karşılamak ve sürdürülebilir bir kentleşme sağlanması kritik değere sahiptir. Bu bağlamda, uzun vadeli konut siyasetlerine bakmak gerek.
ULUSAL KONUT STRATEJİSİ
Uzun vadeli amaçlar belirleyen bir ulusal konut siyaseti oluşturulmalı. Bu siyaset, nüfus artışı, göç, ekonomik durum ve çevresel sürdürülebilirlik üzere faktörleri dikkate almalıdır.
PLANLI KENTLEŞME
İmar planları, toplumsal ve çevresel tesir tahlilleri yapılarak uzun vadeli gereksinimlere uygun bir halde hazırlanmalıdır.
SOSYAL ADALETİ GÖZETEN YAKLAŞIMLAR
Sosyal Konut Projelerle dar gelirli aileler için düşük maliyetli konut projeleri artırılmalı ve bu projeler uygun ödeme şartlarıyla desteklenmeli.
KİRA KONTROLÜ
Büyük kentlerde süratle artan kira fiyatlarını düzenlemek için kira denetim sistemleri oluşturulmalı.
TOPLUMSAL KATILIM
Konut siyasetlerinin planlanması ve uygulanmasında sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve halkın görüşleri alınmalı.
ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK
Açık data paylaşımlarıyla konut projelerinin planlanması, bütçesi ve ilerleme durumu şeffaf bir biçimde kamuoyuyla paylaşılmalı. Yolsuzluğu önlemek için bağımsız kontrol kurumları sürece dahil edilmeli.
EŞİTLİKÇİ DAĞITIM
Sosyal konutların dağıtımında adaletin sağlanması için açık ve net kriterler belirlenmeli.
SÜRDÜRÜLEBİLİR VE ÇEVRECİ POLİTİKALAR
Konut projelerinde yeşil alanların korunması ve artırılması sağlanmalıdır. Yeni binalarda güç verimliliği standartları mecburî hale getirilmelidir. Kentsel dönüşümle mevcut yapıların sarsıntıya sağlam hale getirilmesi ve çevresel sürdürülebilirliği artıran dönüşüm projeleri teşvik edilmelidir.
TOKİ FABRİKA AYARLARINA DÖNMELİ
Devlet takviyeli krediler, dar ve orta gelirli vatandaşlar için uygun faiz oranlarıyla sağlanmalı. Toplumsal konut projeleri geliştiren firmalara vergi indirimleri sunulmalı ve TOKİ fabrika ayarlarına dönmelidir.
Ezcümle istenirse bu siyasetlerle, toplumsal muhtaçlıklar karşılanarak herkes için yaşanabilir ve sürdürülebilir bir konut sistemi yaratılabilir.”
