Ekranlardaki görüntüler kaderimiz mi? ‘Stres ve cezasızlık şiddeti tetikliyor’
Söz konusu olay Türkiye’deki şiddetin boyutlarını gözler önüne sererken tablonun bu kadar vahim olmasının nedenleri ise tartışılıyor. Pekala bu yaşananlar olağan mi? Cumhuriyet bu soruyu psikolog ve hukukçulara sordu. Sorunun farklı yüzlerini anlatan uzmanlar yaşananların nedenlerini yorumladı.
“EKSİK KENTLEŞME ÖFKEYİ TETİKLİYOR”
Psikolog Dr. Ayhan Akcan’a göre, kentleşme sürecinde yaşanan eksiklikler, bireylerde “kuralları ben koyarım” anlayışını pekiştiriyor. “İstanbul üzere büyük metropollerde trafik gerilimi çok daha ağır yaşanıyor. Beşerler daima bir yarış ve tahammülsüzlük içinde. Bu da öfke denetimini zorlaştırıyor” diyen Akçan, ehliyet alım sürecinde psikoteknik testlerin mecburî hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Özellikle büyük kentlerde “şehir yorgunluğu” olarak isimlendirilen gerilimin; depresyonu ve saldırgan davranışları tetiklediğine dikkat çeken Akcan, “Eğer trafikte riskli kümeleri tespit edip gerekli tedbirleri almazsak, bu tıp olayların sayısı artacaktır” dedi.
“NASIL OLSA YATIP ÇIKARIM”
Olayı hukuksal açıdan pahalandıran Avukat Süreyya Kardelen Yarlı, yaşanan olayın sırf bir trafik tartışması değil, ağır bir kabahat olduğunu belirtti.
Yarlı, “Türk Ceza Kanunu’na nazaran bir fiil cürüm olarak tanımlandıysa, nerede işlendiği fark etmez. Trafikte de, konutta de olsa cürümdür. Kurye aracın aynasına ziyan vermiştir, bu ‘mala ziyan verme suçu’ kapsamına girer. Lakin şoförün verdiği karşılık orantısızdır ve taammüden öldürmeye teşebbüs cürmü olarak değerlendirilmelidir” dedi.
Sürücünün, etraftakilerin müdahalesi olmasa hücuma devam edebileceğini belirten Yarlı, “Eğer kurye hayatını kaybetseydi, bu olay direkt ‘kasten öldürme’ hatası olarak ele alınacaktı. Ağır yaralandığı yani ölmediği için yalnızca bunu kolay bir taammüden yaralama fiili olarak kıymetlendirmek hukuken orantılı ve yanlışsız olmaz” diye konuştu.
Ayrıca, mahkemelerin “haksız tahrik” indirimlerini geniş yorumlamasının misal kabahatleri artırdığını belirten Yarlı, “Saldırganlar ‘nasıl olsa yatıp çıkarım’ mantığıyla hareket ediyor. En büyük etmenlerden biri cezaların caydırıcı olmaması lakin tek başına cezaların arttırılması ile de tüm sorunu çözmek mümkün değil” sözlerini kullandı.
Uzmanlara nazaran, emsal olayların yaşanmaması için hem kamu otoritelerinin hem de yurttaşların atması gereken adımlar bulunuyor. İşte o adımlar:
*İdari üniteler tarafın psikoteknik testler zarurî hale getirilmeli, ehliyet alırken ruhsal değerlendirmeler daha detaylı yapılmalı.
*Kanunlar çerçevesinde belirlenen cezalar caydırıcı hale getirilmeli, mahkemeler, haksız tahrik üzere kavramları geniş yorumlayarak hatalılara indirim yapmamalı.
*İlgili kamu otorileri tarafından toplu taşıma teşvik edilmeli, trafik yükü azaltılarak agresif sürüşlerin önüne geçilmeli.
*Olay anında yurttaşlar tarafında görüntü yahut fotoğraf çekilmeli.
*Mobese yahut iş yerlerindeki güvenlik kameralarının kayıtları talep edilmeli.
*Özellikle olayın tarafları olan yurttaşlar tarafından 112 aranarak olay yerine polis çağrılmalı.
