Kuantum fiziğinin en gizemli deneylerinden biri olan çift yarık deneyi, bu kere tek tek izole edilmiş atomlar kullanılarak MIT’de tekrarlandı. Bilim insanları, ışığın dalga mı yoksa parçacık mı üzere davrandığını belirleyen etkenin müşahede şartları olduğunu bir defa daha ortaya koydu. Elde edilen datalar, Einstein’ın bu deneyle ilgili öne sürdüğü teorilerin geçersizliğini tekrar gözler önüne serdi.
ATOM ORTASI ‘YARIKLAR’ İLE YENİ BİR DENEY
MIT’de vazifeli araştırmacılar, 10.000’den fazla atomu mikrokelvin sıcaklıklara kadar soğutarak, lazerlerle kristal gibisi bir tertip içinde konumlandırdı. Her atom birbirinden gereğince uzakta tutulduğundan, ışığın bu yapıdan geçerken iki atom ortasındaki boşluğu klasik çift yarık deneyindeki “yarıklar” üzere kullandığı gözlemlendi.
EINSTEIN’IN YAYLI DENEYİ NEDEN ÇALIŞMAZDI?
Einstein, ışığın hangi yarıktan geçtiğini bozmadan ölçmenin mümkün olduğunu savunmuş, yaylı ekranlar üzere düzeneklerle bunu başarabileceğine inanmıştı. Lakin MIT takımı, bu deneyin çağdaş versiyonunda, yayların değil, atomların “bulanıklığının” kıymetli olduğunu vurguluyor.
KUANTUM FİZİĞİ EINSTEIN’İ TEKRAR YENDİ
Einstein ile Niels Bohr ortasında yıllar süren tartışmaların odağında olan bu deney, kuantum mekaniğinin öngörülerini bir kere daha doğrularken, Einstein’ın “bozulmadan müşahede yapılabilir” tezini çürüttü. “Yıllar sonra bile, kuantum mekaniğinin öngörüleri hâlâ hem şaşırtan hem de en gerçek modelleri sunuyor,” diyen araştırmacılar, bu deneyin klasik fiziğe bir sefer daha meydan okuduğunun altını çizdi.
