Ege Denizi’nde 400’ü aşkın deprem… Uzmanından ‘yeni volkanik aktivite’ uyarısı: Türkiye’yi etkiler mi?
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), toplumsal medya hesabından yapılan paylaşımda, Ege Denizi’nde, 28 Ocak 2025 tarihinden itibaren ağırlaşmaya başlayan zelzelelerin sayısının 400’ün üzerine çıktığını duyurdu.
Depremleri kıymetlendiren DEÜ DAUM Müdürü ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Son günlerde Ege Denizi’nde Santorini Adası’nın çabucak kuzeyinde büyüklükleri 3 ile 4.8 ortasında değişen zelzele fırtınası formunda bir aktivitenin devam ettiği anlaşılmaktadır. Bu sarsıntıların jeolojik ortamına baktığımızda Atina- Santorini-Datça-Bodrum sınırı boyunca yay formunda bir geometriye sahip etkin bir volkanik ada yayı içinde geliştiğini görüyoruz. Güney Ege Volkanik Ada Yayı olarak bilinen bu yay formlu ortamda değişik büyüklükte Santorini, Milos, Nisiros üzere volkanik adalar bulunur. Bu adaları oluşturan volkanlar etrafında tarihî ve aletsel devirde çok sayıda zelzeleler, tarihi periyotlarda bu adalarda volkanik patlamalar gelişmiş. Bu nedenle, bu adaları oluşturan volkanların günümüzde de etkin olduğu kabul edilmektedir” diye konuştu.
“DENİZ ALTINDAKİ FAYLAR DA ZELZELE ÜRETİYOR”
Bunun yanında, bölgede bu volkanik çıkışları denetim eden deniz altı canlı faylar bulunduğuna da dikkati çeken Prof. Dr. Sözbilir, “Bu canlı faylar da birebir halde volkanik yay geometrisine uygun olacak halde, Yunanistan ile Türkiye arasındaki Ege Denizi altındaki kabuğu kırarak, sarsıntı üretmekte ve böylelikle bölgedeki gerilmeyi karşılamaktadır. Ege kabuğunun altında ise Girit Adası güneyinden geçen ve Ege dalma batma zonu olarak bilinen yay halli levha sonu bulunur. Bu hududun güneyinde ise Afrika levhası Ege levhasının altına yılda 20 milimetre süratle dalmaktadır. Bu nedenle Girit Adası ile Rodos Adası ortasında da çok sayıda zelzele meydana gelmektedir” sözlerini kullandı.
“YENİ VOLKANİK AKTİVİTE” UYARISI!
Yunan meslektaşlarının son 10 yılda Ege Denizi altındaki faylarla ilgili yaptığı yayınlara da değinen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, şunları söyledi:
“Santorini kuzeyinde, Santorini-Amorgos fay sisteminin varlığını ortaya çıkarmış ve bu fay sistemi boyunca değerli bir aktivitenin olacağını ve bu aktivitenin faal volkanizma ile alakalı olabileceğini belirtmişlerdir. Geçen yıl yapılan bir çalışmada da 9 Eylül 1956 yılında meydana gelen 7.5 büyüklüğündeki ve 25 kilometre odak derinliğindeki Amorgos zelzelesinin deniz tabanında 75 kilometre uzunluğunda yüzey kırığı geliştirdiği ve yakın adalarda tsunamiye neden olduğu anlaşılmıştır. Kayıtlarda 1956 zelzelesinden yalnızca 13 saniye sonra odak derinliği 45-90 kilometre olan ve büyüklüğü 6 ila 7.2 olan 2’nci bir zelzele daha meydana geldiği bilinmektedir.
Bu sarsıntılarda Santorini ve Amorgos’ta 3 bin 200 binanın hasar gördüğü ve 54 kişinin can verdiği kayıtlardan anlaşılmaktadır. Son günlerde ocak sonu, şubat başında meydana gelen sarsıntılar de Santorini-Amorgos fayı ve bu fayın yakın etrafındaki fayların tetiklendiği anlaşılmaktadır. 1956 yılında Amorgos fayının kırıldığını düşündüğümüzde son bir haftadır meydana gelen zelzelelerin magmatik kaynaklar ve hidrotermal aktivite nedeniyle tetiklenmiş zelzeleler oldukları ve yeni bir volkanik aktivite başlangıcını gösterdiği kabul edilebilir. Bu nedenlerle, bölgedeki Anafi-Astypalea fay sistemi, Los fay sistemi ve Kinairos fayının yakın gelecekte yıkıcı sarsıntı üretme ihtimali yüksek görünmektedir”
TÜRKİYE ETKİLENİR Mİ?
Türkiye için rahatlatan açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sözbilir, “Bu fay sistemlerinin Türkiye kıyılarına uzaklığı 150-200 kilometreyi bulduğundan, Türkiye’nin bu sarsıntılardan etkilenme derecesi düşüktür. Ancak bu bölgedeki deniz altı faylarının 7’den büyük sarsıntı üretmesi durumunda Kuşadası-Bodrum-Datça kıyılarının tsunami tehlikesi açısından modellenmesi ve buna nazaran tedbir alınması gerekmektedir” dedi.
