Dünya’ya göktaşı çarpması, size yıldırım çarpmasından daha yüksek ihtimal!

Korku kelam konusu olduğunda, insanın her vakit mantıklı davranan bir canlı olduğu söylenemez. Sinema ve televizyon, nadiren karşılaşılan tehlikeleri bile abartarak sunarken; günlük hayatta önemli risk barındıran birtakım durumlar ise gereğince dikkate alınmaz. Örneğin, bataklıklar hakikaten tehlikeli olabilir lakin ekranda gördüğümüz kadar ölümcül değildir. Göktaşları ise sanıldığından biraz daha farklı bir tabloya sahip.

Chip’te yer aldığına nazaran yeni bir çalışmada astronomlar, göktaşı çarpması riskini daha âlâ kavrayabilmek için bu mümkünlüğü öbür tehlikelerle kıyasladı. Yıldırım çarpması, kuduz, hatta fil atakları üzere çeşitli senaryolarla yapılan karşılaştırmalar, şaşırtan sonuçlar ortaya çıkardı. Bulgulara nazaran, çapı 140 metreden büyük bir göktaşının Dünya’ya çarpma ihtimali, bir insanın yıldırım çarpmasına uğrama olasılığından daha yüksek.

Bu durum, her an bu türlü bir felaketle karşılaşacağımız manasına gelmiyor. Ortalama 71 yıllık insan ömrü boyunca bu büyüklükteki bir göktaşının çarpma mümkünlüğü hala düşük. Lakin, bu cismin Dünya’ya ortalama on binlerce yılda bir ulaştığı göz önünde bulundurulduğunda, riskin “yok denecek kadar az” olmadığını da gösteriyor.

Araştırma takımı, dataları karşılaştırırken çeşitli örnekler kullandı. 2016’da Nepal’de yaşanan fil hücumlarında 27 milyon nüfus içinde 18 kişi hayatını kaybetmişti. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri’nin 2006–2021 bilgilerine nazaran ise yılda ortalama 277 kişi yıldırımdan etkileniyor, bunlardan 28’i hayatını yitiriyor. Bu istatistikler, insan ömrü boyunca yaşanması muhtemel bir büyük göktaşı çarpmasının, hem yıldırım çarpmasından hem de fil saldırısından daha mümkün olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya nazaran, paraşüt kazaları, kum çökmesi ve çakal taarruzları da göktaşına kıyasla daha düşük ihtimale sahip.

Öte yandan, karbonmonoksit zehirlenmesi, trafik kazaları, kuduz yahut grip üzere hastalıklar, göktaşı çarpmasından daha mümkün tehlikeler ortasında yer alıyor. Fakat bu tıp olaylarda mevt oranları, göktaşı çarpmasında olduğu üzere cismin büyüklüğü, suratı, yapısı ve çarpma noktası üzere değişkenlere bağlı önemli belirsizlikler içermiyor.

Çalışma grubundan Olin College Profesörü Carrie Nugent, 140 metrelik bir göktaşını seçmelerinin nedenini, bu boyutun çarpma anında bölgesel yıkıma yol açabilecek güçte olması olarak açıklıyor. Nugent’e nazaran, bu türlü bir cismin çarpma mümkünlüğü yıldırım çarpmasından biraz daha yüksek, fakat karbonmonoksit zehirlenmesi riskinin altında kalıyor. Yeniden de, “Her yıl gerçekleşme ihtimali düşük olsa da sıfır değil ve varsayım edilenden biraz daha yüksek olabilir. Tıpkı karbonmonoksit zehirlenmesinde olduğu üzere, kâfi hazırlık müddeti sağlanabilirse göktaşı çarpmasının da önüne geçilebilir” diyor.

Araştırma, The Planetary Science Journal’da yayınlanmak üzere kabul edildi ve şu anda ArXiv üzerinden erişime açık durumda.