Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketi, sorumluların sistematik sorumsuzluğu nedeniyle 6 Şubat’ta yaşandı. En az 54 bin kişinin hayatını yitirdiği Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda 700 binden fazla bina hasar gördü, 2 milyondan fazla yurttaş evsiz kaldı. Zelzelelerin akabinde başlayan türel basamak ise kayıp yakınlarına diğer bir sarsıntı yaşattı. En az 18 bin binanın yıkıldığı zelzelelerde buna rağmen yargılama kademesine geçilen dava sayısı 200 bandında kaldı.
Karar verilen hudutlu sayıdaki zelzele davalarında sadece Adana’da bulunan Hasan Alpargün Apartmanı’nın davasında sorumlulara muhtemel kast üzerinden mahkûmiyet kararı çıktı. Binanın müteahhidi Hasan Alpargün, 17 defa ağırlaştırılmış müebbet mahpus, 45 sefer müebbet mahpus ve toplam 865 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Öte yandan başta Ezgi ve Furkan Apartmanı olmak üzere sanık durumundaki birçok kişi hala firari durumda.
KAYIP YAKINLARI ‘OLASI KAST’ İSTİYOR
Depremde yakınlarını yitirenler, enkazdan sağ çıkanlar ve hukukçular, sarsıntı davalarında yargılama ve cezalandırmanın mümkün kast hatası üzerinden yapılması gerektiği konusunda hemfikir. Buna rağmen Hasan Alpargün Apartmanı ve yargılaması devam eden Ezgi Apartmanı davaları dışında tüm sarsıntı belgelerinde yargılama, şuurlu taksir cürmü üzerinden yapılıyor. Şuurlu taksir hatasında üst ceza sonunun 22 yıl 6 ay olması, sorumluların kısa mühlet sonra yine hür kalıp misal binaları yapması riskini de içerisinde barındırıyor.
Son olarak geçtiğimiz günlerde 72 kişinin ömrünü yitirdiği İsias Otel’in karar duruşmasında altı sanığa şuurlu taksir cürmü üzerinden 7 yıl ile 17 yıl ortasında mahpus cezası verildi.
KAMU ÇALIŞANINA BAKANLIK ZIRHI
Deprem sonrası yargılamalarında kamuoyu yansısını çeken mevzulardan birisi ise kamu işçisine yönelik soruşturma müsaadesinin verilmesi. Sarsıntı davalarında kamu çalışanının yargılanabilmesi için İçişleri Bakanlığı’nın onayı gerekirken bu müsaadenin verildiği dava sayısı da 2024 prestijiyle 70’i geçmedi. Son olarak Kahramanmaraş’ta 45 bireye mezar olan Sait Bey Sitesi’nin davasında, kamu işçisine yönelik soruşturma yapılması talebi reddedildi. Karara itirazın kabul edilmesi üzerine yedi kamu işçisine onay çıkarken devamında yedi çalışanın beşi hakkında “Kovuşturmaya yer olmadığı” kararı verildi. Kayıp yakınları bu karara da itiraz etti.
BARINMA, SIHHAT, EĞİTİM… HÂLÂ TAHLİL BEKLİYOR
Depremin üzerinden 22 ay geçmesine rağmen başta Hatay ve Adıyaman olmak üzere birçok sorun tahlil bekliyor. Yüz binlerce yurttaşın hala konteynerlerde yaşadığı bölgede yıkılan ya da hasar gören okullar ve sıhhat ünitelerinin büyük bir kısmı için gerekli adımlar atılmadı. En az 250 bin konuta gereksinim duyulan Hatay’da teslim edilen konut oranı yüzde 30’u bulmadı. Yurttaşın temel besinlere ulaşmada ıstırap yaşaması, birçok sıhhat meselesini da beraberinde getirdi. Türkiye genelinde bebek mevt suratı binde 10 iken bu oran zelzelede büyük yıkım yaşayan Hatay’da binde 20.3, Kahramanmaraş’ta binde 20.8 ve Adıyaman’da ise binde 23’e yükseldi. Sarsıntı sonrası üçüncü kışını yaşamaya başlayan bölgede elektrik, su ve internet kesintileri sürüyor.
