Ukrayna’daki savaş bir taraftan Rusya’nın bir diğer ülkeyi istilası lakin başka boyutuyla da bu savaş, Rusya ile Batı ortasında bir çatışma (bunu artık Batılılar da Ukrayna’daki pek çok uzman da açıkça söylüyor). Ukrayna, Batı ile Rusya ortasındaki çatışma alanlarından yalnızca biri ancak en kanlı olanı. Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda güç kaybetmesi, öteki bölgelerde zayıflamasına ve Batılıların buralarda ektilerini artırmasına yol açıyor. Bunlardan biri de geçen haftalarda yazdığımız üzere Güney Kafkasya. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in evvelki gün Ukraynalı gazeteci Dmitro Gordon’a, “Biz, Azerbaycan olarak topraklarımızın işgalini hiçbir vakit kabullenmedik ve günü gelince geri aldık. Siz de kendi ülkenizin topraklarının işgalini kabullenmeyin” diyerek Ukrayna’ya Rusya’ya karşı uğraşa devam davetinde bulunması, Azerbaycan’ın Rusya siyasetinde kıymetli bir kırılmaya işaret ediyor ki bunu da Rusya’nın güç kaybetmesi ve Batı’nın Güney Kafkasya’daki tesirinin artmasından bağımsız düşünmek mümkün değil.
Moldova’nınsa evvelden beri Ukrayna’yla pek çok benzerliği var. Rusya’nın batısında yer alan eski Sovyet ülkelerinden biri, tıpkı Ukrayna üzere Batılı kurumlara şimdi dahil olmamış ve bu haliyle Rusya’yla Batı’nın nüfuz çatışmasına sahne olmayı sürdürüyor. Ayrıyeten bir vakitlerin Ukraynası üzere Rusya yanlılarıyla Batı yanlıları aşağı üst birbirine denk. Farklı olansa Ukraynalıların Ruslar üzere Slav kökenli olmasına karşılık, Moldovalıların Rumenlerle birebir kökten gelmesi ve bölgedeki istikrarsızlığın yalnızca Rusya’nın değil, Rumen milliyetçilerinin de iştahını kabartması. Bu türlü olunca buradaki iç siyasi gelişmeleri, Rusya’nın ve Batı’nın müdahalesinden bağımsız düşünmek olanaksız.
SANDU’YA BATI DESTEĞİ
Moldova’da beş yıl evvelki cumhurbaşkanlığı seçimlerini Batı yanlısı aday Maia Sandu kazandıktan sonra Sandu, Batı’nın dayanağıyla devletin denetimini ele geçirdi. Moldova’nın güneyinde yaşayan ve Rusya’ya yakın çizgide olan Gagavuz Türklerinin özerk bölgesine yönelik baskılar giderek arttı. Zerk bölgenin başkanı Yevgeyina Gutsol tutuklandı ve mesken mahpusu daima uzatılıyor. Ülke nüfusunun yalnızca yüzde 30’unu oluşturan Gagavuz Türklerine yönelik bu tedbirlerin Moldova idaresinin güvenlik korkusundan kaynaklandığını söylemek güç.
Moldova’da geçen sonbahar yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini yeniden Maia Sandu kazandı. Lakin dikkat cazip nokta, Sandu’nun yurtdışında yaşayan Moldovalıların oyları sayesinde seçilmesiydi. Yoksa Moldova’da yaşayan seçmenin büyük kısmı, Rusya’ya yakın çizgideki adaya oy verdi. Bu da her ne kadar Rusya Moldova’nın Transdinyester bölgesini işgal etmiş olsa da ve her ne kadar Rusya, Moldova siyasetine müdahale etmeye çalışsa da Moldova’daki Rusya yanlılığının yalnızca “Rusya’nın entrikalarıyla” açıklanamayacağını, Moldova toplumunda Rusya’yla yakınlık fikrinin kitlesel bir tabanı olduğunu gösteriyor. Moldova’da asıl güç parlamentonun elinde olduğu için Rusya bütün dikkatini 28 Eylül’de yapılacak parlamento seçimlerine odakladı. Rusya’ya yakın kısımlar de “Zafer Bloku” ismi altında birleşti. Ne var ki Avrupa Birliği bu bloka ve Rusya’ya yakın olarak bilinen başka kimi kişi ve oluşumlara yaptırım kararı aldı. Bunlar, Moldova’da istikrarı bozmakla suçlanıyor. Değişiktir, gerek Ukrayna’da gerekse Moldova’da Batı yanlısı kısımların yaptığı her türlü hareket, ABD ve AB tarafından legal görülür ve açıktan desteklenirken Rusya’ya yakın kısımların (Rusya’nın saldırısından evvel de) aktiflikleri, “istikrarı bozma faaliyeti” olarak görülüyor ve bu kesitlere yapılacak uygulamalar, Batı tarafından yasal kabul ediliyordu. Artık de Avrupa Birliği’nin, Moldova’nın iç siyasetini dizayn etme ve Moldova idaresine Rusya’ya yakın bölümleri denetim altına almasına yardımcı olma faaliyetlerinin oldukça arttığını görüyoruz. Görünüyor ki önümüzdeki aylar Moldova’da da çalkantılara sahne olacak.
