TBMM’de kurulan ‘açılım‘ komisyonunun birinci toplantısı bugün TBMM Merasim Salonu’nda gerçekleştirildi.
Türkiye İşçi Partisi (TİP) ismine komitede bulunan Ahmet Şık, kurulda yaptığı konuşmada Seyahat Parkı davasından tutuklu bulunan seçilmiş Hatay Milletvekili Can Atalay’ın yolladığı mektubu okudu.
Söz konusu mektup aynı vakitte Can Atalay’ın toplumsal medya hesabından paylaşıldı.
Atalay’ın kurula 7 önerisinin olduğu mektubun tam metni şu şekilde:
“Sayın Lider,
Sayın Milletvekilleri,
Komisyon’un sayın üyelerini saygıyla selamlıyorum;
Komisyona muvaffakiyet dileklerimle başlamak istiyorum.
Ülkemizin geleceği için tarihi ehemmiyette bir başlangıç yapılıyor. Komite çalışmasına önem veriyor, katılım gösteren birçok siyasal parti üzere adaba ve geleceğine ait birçok belirsizliğe karşın masada yerimizi alıyoruz. Ülkemizin demokratikleşmesinin en önde gelen sorunlarından olan Kürt Sorunu’nun tahlili tarafında birinci kez tarzı çok tartışmalı da olsa Meclis’i temel alarak atılan adımı önemsiyoruz.
Yurttaşın oylarıyla seçilmiş ve Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi’nin tekraren hakkımda verdiği kararlara göre şu anda Meclis’te yasama ve denetleme görevi yapması gereken hapishanedeki bir milletvekili olarak da kurulun faaliyetini önemli buluyorum.
Önerilerimi yedi başlıkta sıralayacağım:
1. Temel tespitlerimizde farklıklarımız var. Birçok belirsizliğe rağmen buradayız. Örneğin sizlere kurulun ismiyle hitap etmek isterdim. Ne yazık ki üzerinde birleştiğimiz bir ismi bile yok. Tıpkı biçimde daima “Süreç” diyoruz ancak bir sürecin olup olmadığı üzerinde bile açıklık sağlanmış değil. Meclis’in kapsamını belirlediği açık bir görev tanımına da sahip değiliz. Kürt Sorunu’nu bir sorun olarak bile görmeyenimiz var. Temel olarak sorumluluk hissiyle verdiğimiz kararlarla buradayız.
Esasa ve uygulanmakta olan metoda ait ikazlarımızı ve önerilerimizi yapacağız. Komitenin “olanaklı olanı öne çıkartmak, çabucak yaşama geçmesi konusunda kolaylaştırıcı olmak” konusunda önemli adımlar atması gerekmektedir.
2. “Olanaklı olanı öne çıkartmak” ön kabulü, Komitesi daraltılmış gündemlere mahkûm etmemelidir. Öncelikler adına, gündemin daraltılması dayatılmamalıdır. Öncelik “silahın siyaset dışına çıkarılması/atılması”dır. Lakin ülkemizin tahlil bekleyen ana sorunu demokratikleşmedir. Her türden ayrımcılığın aşılması, demokratikleşme ve eşit yurttaşlık doğrultusunda ilerleyerek Kürt Sorunu olarak kalıcı çözümlenebilir. Daraltılmış gündemlerle kurula ömür biçen yaklaşımları benimsemediğimizi en baştan ilan ediyoruz.
3. İsmi ismiyle Kürt Sorunu olarak tanımladığımız sorun üzerine bir Meclis masasını imkanlı kılan Kürt Siyaseti’nin “silahlara veda kararı”nı vermiş olmasıdır. Siyasette artık silahın yeri olamayacağı kararına varmış olmaları sürecin başlaması ve sürmesi için kıymetli bir garantidir. Bu noktanın altını önemle çizmek başlayacağımız noktayı belirlemek ve “öncelikle atmamız gereken adımları” belirlemek bakımında önemlidir.
“Türkiye sınırları içinde ve Türkiye’ye karşı silahlı mücadelenin kesin olarak sonlandırılması” kararı tarihi önemdedir. Süreç boyunca bu tarihi ana uygun adımlar atılmalı özellikle bu sürece gölge düşürecek, toplumsal barışın tesisini engelleyecek adımların atılmasının önüne geçilmelidir.
4. Komitemiz, önceliklerini belirleyebilmek için siyasal partilerin bir kısmına yapılan bilgilendirmeye sahip olmalıdır. Böylesi bir toplu ve detaylı bilgilenme olmadan; kurulda tartışma ve öneriler geliştirme, yapılan önerileri somut durumla bağlayarak bütünsel değerlendirmesini yapabilme imkanı olmayacaktır.
Bu durum komitede ve kamuoyuna karşı tam bir açıklığı gerektirir. Gerek komite bilgilendirilirken gerek kurul iştirakçilerinin başlıkları kamuoyuna taşıma ve tartışmalarına daraltıcı müdahaleler yapılmamalıdır.
Tam bilgilenme, açıklık ve gerçek bilgiler üzerinden kamuoyunun da dâhil olacağı yaygın tartışma kritik mevzularda alınan kararlara güçlü toplumsal dayanaklar sağlayacaktır. Açıklık, toplumsal mutabakatın ön koşuldur. Bu hassaslık sağlanmazsa çalışmaların kapalı kapılar ardında bir sonuç elde etmek için yapılanlar olarak görülmesi çok doğaldır.
5. Bugüne kadar “Süreç” fiili durumlar üzerinden ilerledi. Kurulun bir diğer ana görevi de “Süreç”i Meclis’in yönlendirmesi ve denetlemesi için gerekli hukukî çerçevenin hazırlığıdır.
Öncelikli olarak silahların terk edilmesini hızlandırmak için; silah bırakanların toplumsal yaşama katılması için yapılacaklar, yeni gelişmelere uygun olarak cezaevinde olanların durumlarının gözden geçirilmesi, umut hakkı acilen çözülmesi gereken başlıklardır. Her bir ileri çözüm adımı tarihe ait hususların da konuşulmasını kolaylaştıracaktır. Bugünden “tarihle” konuşmaya başlamak kolaylaştırıcı olmayacaktır.
Bu başlıkların hiçbiri birincisi fiili durum üzerinden, ikincisi genel demokratikleşme başlığından kopartılarak çözümlenemez. Bu başlıklar yönetimin fiili uygulamalarıyla halledilemez, halledilmeye kalkışılırsa hiç kimse için inançlı olmaz. “Hukuk” sürecin birinci gereğidir ve güvencesidir. Sürecin kazanımlarının garanti altına alınması hukuk olmadan, “yasaları olmadan” sağlanamaz.
6. Süreci ilerletmek için atılacak adımlar “hukuki” olsa bile hukukumuzun bütünlüğüyle de uyumlu olmalıdır. Örneğin “silah bırakanların toplumsal yaşama katılması” amaçlanırken seçim işbirliklerinin suç olarak görülüp hapisliklerin ve yargılamaların sürdürülmesi büyük çeliölüm yurttaş için toplumsallaşma yolu açılırken seçilmişlerin kayyum vb. yöntemlerle yurttaşın verdiği görevi yapması engellenmemelidir. Yeniden Anayasa Mahkemesi ve Anayasa’ya göre uygulanmasından yükümlü olduğumuz AİHM ve AYM kararlarını uygulamak, böylece demokratik yapımızı tahkim ederek ilerlemek yerine fiili uygulamalarla yahut “özel yasalarla” sorunları çözmeye çalışmak en başta Süreç’e ziyan vereceği üzere toplumsal karşılığı da olmayacaktır.
Yürürlükteki hukukî tertibin gereği olan haklar ve uygulamalar pazarlık konusu olmamalıdır. “Zaten” Anayasa’nın ve kanunların gereği olan adımlar atılmalıdır. Tutukluluk hali maddede öngörüldüğü açıklıkta uygulanmalı, tutukluluk peşin cezalandırma aracı olmaktan çıkarılmalıdır.
7. Nasıl isimlendirirsek isimlendirelim yakın dönemde bir “süreç” tecrübesi vardır. Başarısız olmasında önemli bir etken de bölgesel tesirlerdir. Bu bakımdan barışçı, yapan bir bölge dış siyaseti Süreç’in olmazsa olmazıdır. Komşu ülkelerin içişlerine hürmet göstererek iç savaştan çıkmış ülkelerin demokratik yapılanmasına yardımcı olmak ülkemizdeki gelişmeleri direkt olumlu etkileyecektir. Zıddı durum ise, bölgede halkların demokratik haklarına karşı tavır almak “içerdeki” süreci tahrip potansiyeline sahiptir.
Bu bakımdan bölge ülkelerinin bütünlüğünü temel alarak sabırlı, kolaylaştırıcı, barışçı, demokratik bir dış siyaset için teklifler geliştirmek de kurulun görevleri arasında sayılmalıdır.
Çalışmalarınızda muvaffakiyetler dilerim…
Şerafettin Can Atalay
Seçilmiş Hatay Milletvekili
Marmara (Silivri) Cezaevi, 9-A47“
Sayın Başkan,
Sayın Milletvekilleri,
Komisyon’un sayın üyelerini saygıyla selamlıyorum;
Komisyona başarı dileklerimle başlamak istiyorum.
Ülkemizin geleceği için tarihsel önemde bir başlangıç yapılıyor. Komisyon çalışmasına önem veriyor, katılım gösteren birçok siyasal parti… pic.twitter.com/MWvA53JMA0— can atalay (@CanAtalay1) August 5, 2025
