Bu yıl 21 milyar lira beklenen özelleştirme gelirleri gelecek yıl 185 milyar liraya çıkacak: Satmaya, devretmeye tam gaz devam
Hükümetin, Orta Vadeli Program’ında (OVP) “harcamalarda aktifliğin artırılması” başlığı alında yapılacaklara yer verildi.
‘KOLAY, HIZLI’ ÖDEME
Programa nazaran kamu yönetimlerinin tahakkuk-tahsilat altyapısını güçlendirmek ve yurttaşa kolay, süratli ve inançlı ödeme usulleri sunmak maksadıyla e-Tahsilat uygulaması yaygınlaştırılacak. Bütçeye getirdiği yük nedeniyle eleştirisi konusu olan KÖİ projeleri, “makroekonomik siyasetler, kamu yükümlülükleri ve bütçe istikrarları dikkate alınarak ve istikrarlı bir risk paylaşımı ile maliyet aktifliği gözetilerek” planlanacak ve yürütülecek. Kamu alımları ile yap-işlet-devret projelerinde milletlerarası sorumlu yatırımcıların ilgisini artıracak formda sürdürülebilirlik amaçlarıyla uyumlu altyapı projeleri yaygınlaştırılacak.
YENİ YARDIM PROGRAMI
Aile odaklı, kapsayıcı ve fert başına minimum bir geliri garanti edecek ve işgücüne iştirake pürüz olmayacak biçimde bütünleşik yapıda bir toplumsal yardım programı pilot bir projeyle başlatılacak.
ÖZELLEŞTİRMEDEN ‘DEVASA’ GELİR
İktidar, önümüzdeki devirde de özelleştirmelere tam gaz devam edecek. OVP’deki “genel devlet dengesi” tablosuna nazaran, gelecek yıl özelleştirme gelirlerinde “devasa” artış bekleniyor. Programa nazaran 2024’te özelleştirmelerden 18.1 milyar lira gelir elde edildi. Bu yıl beklenen gelir iddiası ise 21 milyar lira. Buna rağmen gelecek yıl özelleştirmelerden tam 185 milyar lira gelir hedefleniyor. Özelleştirmelerden 2027’de 70, 2028’de ise 30 milyar lira gelir bekleniyor.
OVP’de, özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve yeni kapsama alınacak kamu varlıklarının, kurumların muhtaçlıklarını da karşılayacak biçimde “şeffaf, rekabetçi ve açık ihaleler” yoluyla iktisada kazandırılacağı da savunuldu.
GÜNDEMDEKİ ÖZELLEŞTİRMELER
Türkiye’de özelleştirme uygulamaları 1986 yılından sonra sürat kazandı. 277 kuruluşta pay satışı yahut varlık satış/devri yoluyla özelleştirme süreci yapıldı. Bu kuruluşlardan 272’sinde özelleştirme kapsamında olan kamu hissesi kalmadı. 2025 yılı bütçe bilgilerine nazaran, 1986-2024 ortasındaki periyotta özelleştirme uygulamalarından tahsil edilen toplam meblağ 150,9 milyar TL (71.1 milyar ABD doları) seviyesinde gerçekleşti.
Özelleştirmelerin büyük bir kısmı AKP periyodunda oldu. 1986 ile 2004 yılları ortasında 4.8 milyar lira özelleştirme geliri tahsil edildi. Geriye kalanın tamamı ise AKP periyodundaki özelleştirmelerden oluştu. OVP’de 2026 için 185 milyar liralık özelleştirme geliri maksadı konulması “bu gelir nereden gelecek, nereleri özelleştirilecek” sorusunu gündeme getirdi. Gündemde birtakım HES ve rüzgar güç santralleri özelleştirmeleri var. TEİAŞ özelleştirme kapsamında bulunuyor.
Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı geçtiğimiz aylarda özelleştirilmişti. Çanakkale Gökçeada Kuzu Limanı, Tekirdağ Çeşmeli Liman Alanı, araç muayene hizmetleri, yedieminlik faliyetleri, birtakım kamu toplumsal tesisleri da özelleştirme kapsamında yer alıyor. 2025 Bütçesi’nde otoyol ve köprülerin özelleştirilmesi için strateji belirleme çalışmalarının devam ettiği, bu tespitin akabinde süreçlere başlanacağı bildirilmişti.
Önceki gün Bloomberg’de yer alan haber dikkat çekti. Habere nazaran hükümet 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün işletme hakları ile ülke genelindeki en az 9 otoyolun işletme haklarının satışı için çalışma başlattı. 2026 yılında sağlanacak yüksek dengeli gelirin buralardan elde edilebileceğine dikkat çekiliyor.
