Birleşik Kamu Sen Genel Başkanı Orhan Yıldırım toplusözleşme öncesi uyardı: Memur devletin itibarıdır

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Orhan Yıldırım Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.

En büyük üçüncü konfederasyon olarak bakan ile masaya oturacaksınız. Bu sizin birinci toplantınız olacak değil mi?

Birleşik Kamu İş Konfederasyonu 2008’de kuruldu. 17 yılda Türkiye’nin üçüncü büyük üye sayısına sahip memur konfederasyonu sayısına ulaştık. Aslında geçen yıl üçüncüydük fakat toplusözleşme iki yılda bir yapıldığı için masa bu yıl kurulunca görüşmede yer aldık.

Nasıl bir sorumluluk var üzerinizde?

Kamu Vazifelileri Sendikaları Yasası çıktığından beri birinci defa masada konfederasyon değişti. 20 yıldan uzun bir süreden kelam ediyoruz. Dolayısıyla bize yüklenen sorumluluğun farkındayız. Beşerler bize üye olup “Mücadeleyi siz yürütün, hakkımızı siz savunun” dediler, beklentiler yüksek ki yüksek olması çok doğal.

Masadaki öteki konfederasyonlarla görüştünüz mü?

Masada olacağımız resmi olarak katılaştıktan sonra, mayıs sonu prestijiyle lehine kazanım elde etmek ismine daha önce yapılmayanı yapmalıydık. Bu yüzden de MemurSen’i ve Kamu-Sen’i heyet olarak genel merkezlerinde ziyaret ettik.

‘SÜREYİ VERİMLİ KULLANALIM’

Ortaklaştığınız hususlar hangileri?

2026 ve 2027 yıllarında yüzde kaç artırım olacağı, vergi dilimi, kira yardımı, kreş takviyesi, seyyanen artırımların emekliliğe yansıtılması, aylık enflasyon farkı ödemesi, çalışmayan eş ve çocuk yardımı, eşit işe eşit ücret üzere genel taleplerde örtüşüyoruz. O nedenle “Ortaklaştığımız unsurları daraltalım, binden fazla unsurla masaya oturacağımıza 15-20 unsurla görüşmeler yapalım. Süreyi verimli kullanalım” dedik. Bu mevzuda olumlu görüş bildirdiler.

Konfederasyonlarla teklif konuştunuz mu?

Memur-Sen “İlk yıl, 10 bin TL seyyanen artırım, yüzde 10 refah payı, yüzde 25 artı 20 birinci yıl, ikinci yılda 25 artı 20 ve 7 bin 500 TL seyyanen zam” dedi. Kamu-Sen de buna misal, biraz daha üstünde sayılar paylaştı. Bizim teklifimiz şu: Geçmişte artırım yapılırken refah hissesi da ekleniyordu. AKP döneminde bu iptal oldu. Türkiye’nin kalkınmasında memurların ve işçilerin çok büyük katkısı var. AKP geldiğinden beri verilmeyen fark kapatılsın istiyoruz.

Nasıl bir sayıdan söz ediyoruz?

Fark dediğimiz yüzde 72. Bu da yaklaşık en düşük memur maaşının bugün itibarıyla 90 bin lira civarında olması. Biz diyoruz ki “Önce maaşı olması gereken yere çıkaralım, sonra yüzdelik zammı konuşuruz”.

Masada geriye dönük hakların kazanımı mümkün olur mu?

Olabilir. Mesela işçi konfederasyonları birinci talep sayılarına göre düşük sayılara imza attılar. Daha fazla direnebilirler miydi, açıkladıkları greve gidebilirler miydi, evet, grev haklarını kullanabilirlerdi.

Grevler de “milli güvenlik” gerekçesiyle erteleniyor.

Sayın cumhurbaşkanı kendine verilen yetkiyi kötüye kullanıyor. Bir taraftan “Yapamazsınız” diyor, bir taraftan da konfederasyon yetkililerini külliyeye çağırıyor. Kendilerine göre uzlaşı noktası buldular ve anlaştılar. Onlar ismine daha farklı olabilirdi diye düşünüyorum.

Bakan ile ilk görüşmeniz nasıl geçti?

Sayın bakana ifade ettik, bugün tüm memur ve memur emeklileri, açlık ve yoksulluk hududu ortasında bir ömür sürmeye çalışıyorsa burada muhakkak ki yedi dönem boyunca masada sendikalar kaybetmiş fakat Birleşik Kamu-İş olarak “Bu dönem aynı sonucun olmasını izlemeyeceğiz. İnsanları açlıkla, kirasını ödeyememekle, okula gönderdiği çocuğuna harçlık verememekle sınamayın. Toplumsal huzursuzluğun oluşmasına taban hazırlamayın. Sorumluluğunuzun gereğini yapın. Kitleleri bu kadar ezemezsiniz” dedim. Bakan ve heyeti karşımızda oturuyordu, ben bunları söylerken başını salladı.

“‘GREV YOK’ SÖYLEMİ BİZE MANİ OLAMAZ”

Anlaşamazsanız ne olacak?

Hakem heyetine gidiyor. Heyetteki 11 şahıstan 7’si cumhurbaşkanının atadığı bürokratlar. Heyete bugüne kadar üç sefer gitmiş. Üçünde de çalışma bakanının önerdiği teklif ne ise hakem heyeti birebir sayıları onaylamış.

Memurların süreci hem 1 ay ile kısıtlı hem de grev hakkı yok. Nasıl bir yaptırım olabilir?

Yasa, “Grev hakkı yok” diyor lakin Türkiye’nin imzacı olduğu milletlerarası sözleşmeler var, bunlar maddelerin üstünde kabul edilmiş. ILO’da grev hakkı var. O nedenle hükümetin “Grev yapamazsınız” söylemi bizi geçmişte engellemedi, yeniden mahzur olamayacak.

Greve öteki konfederasyonlar nasıl bakıyor?

Diğer konfederasyonlara, “Eğer hükümet, kabul edemeyeceğimiz bir teklif yaparsa, gerekirse bir arada aksiyon, miting, açıklama yapalım, birlikte iş bırakalım” dedik. “Hayır” demediler. “Grev ya da aksiyonlarla ilgili hususları süreç içinde tekrar görüşelim lakin herkes bağımsız da yapabilir” dediler. Geçmişte yaptık fakat iki günden fazla olmadı. Yeniden iş bırakma olabilir. Konfederasyonlarla uzlaşırsak birlikte yaparız, uzlaşamazsak bizim iş bırakma ve alan hareket takvimimiz var.

‘GERÇEK GÜNDEM AÇLIK’

Sözleşme öncesi 11 vilayette açıklamalar yaptınız, neden?

Biz de mevzuyu gündemde tutmak için Diyarbakır’dan başladık, Sivas, Trabzon, Samsun, Zonguldak, Edirne, Bursa, Antalya, Adana, İstanbul ve sonra da İzmir’e gittik. Sadece 11 kentle sonlu kalmadık, çevresindeki vilayetlerle bir arada 81 ili de kapsayan aksiyonlar yaptık. Bu hareketlilik sürecinde halkın büyük kısmının gerçek gündemi olan açlık ve yoksulluk, kira, işsizliği konuşuyoruz, anlatıyoruz ve uyarıyoruz: Herkesi açlık yoksulluk içinde bırakarak susturup korkutarak ülkeyi yönetemezsiniz. İşçiler köle değil, maraba değil. Bu ülkenin zenginliğinden hakkını istiyor. “Padişahım çok yaşa” rolünü biz üstlenmiyoruz. Maaşlar hesaplanırken çay simit hesabı üzerinden hesap yapılmasından son derece rahatsızız. Biz çay ve simit yiyerek hayat geçirmeye gelmedik. Lüks konutlar, otomobiller, beş yıldızlı otel talebimiz de yok. İnsanca yaşayacak bir ücret istiyoruz.

‘HAKLARI ELLERİNDEN ALINDI’

70 yaşındaki işçi emeklileri inşaatlarda bekçilik yapıyor, emekli memurlar hangi işlerde çalışıyor?

Memur emeklileri geçmişte çalışmayı düşünmezdi. Ancak son iki yılda emekli olanlar inanılmaz bir hayal kırıklığı içinde. 2 yıl önce memura seyyanen 8 bin lira artırım yapıldı fakat emekliye yansıtılmadı. Son iki yıldır yüzlerce öğretmen emeklisi, “Mesleğe geri dönebilir miyim” diye soruyor. Evvelce o hak vardı, artık yok. İnsanları tam rahat etmeleri gereken yaşta mağdur, sersefil ettiniz. Hiç kimse emeklilik dilekçesi vermiyor. Zira misyon yaparken aldığı maaşın yüzde 40’ı ile geçinemeyeceğini biliyor. Hükümet düşük maaş vererek insanları emekli olmaktan vazgeçirdi. Dolayısıyla gençlerin de memur olma hakkını elinden aldı. Çok net, emekli memurların yasal hakkı olan seyyanen artırımı emekliye versin, durumu eski döneme çevirsin, tüm kurumlardan emekli hakkı kazanmış en az 300 bine yakın memur emekli olur.

‘HUZURSUZLUK TETİKLENİYOR’

Bu, toplumsal huzursuzluğun tetiklenme biçimidir. Siz gençleri işsiz bırakır, emekliliği geleni emekli olamaz duruma sokarsanız bu sistem bir yerde patlar. Çünkü beşerler siyaseten yapılan kimi yanlışlıkları görmezden gelebilir lakin kirasını, faturasını ödeyemiyorsa, gıda alamıyorsa görmezden gelemez.

Eskiden de iktisattan şikâyet edilirdi lakin bir memur yahut işçi baba ile mesken hanımı annenin meskeni arabası olur, üç çocuğunu da okuturdu.

Şikâyet edilirdi lakin insanların alım gücü uygundu. Hepsi çocuklarının düğününü yaptı, hatta meskenini alanlar oldu. Artık o iş bitti. Hükümet diyor ki “Bütçede para yok”. Bütçede para gereğince var lakin hükümetin tercihi işçiler değil faizciler. Ülkenin itibarı yalnızca cumhurbaşkanının kendisine dayalı olamaz Trabzon’a da Hakkari’ye de Edirne’ye de gitseniz köyde kasabada bir devlet memuru var. Vatandaş, devlet olarak o memuru görür. Eğer halk, Anadolu’nun rastgele bir kasabasındaki bir devlet memurunun besinini almakta zorlandığını, uygun olmayan bir konutta oturduğunu, çocuğunu okutamadığını görüyorsa yani memurlar güçlü değilse halkın gözünde devletin itibarı yerlerde olur.

Bu noktaya nasıl geldik?

23 yıldır ülkeyi tek başına yöneten iktidar, bu sorunun birinci sebebi ve sorumlusudur. İşçinin alın teri üzerinden Hazine’nin borcunu kapatmasını kabul etmiyoruz. Kavgamızın da hareketlerimizin de sebebi de bu. Biz ülkenin şu an olduğundan çok daha âlâ yönetilebileceğinden eminiz. Hangi parti olduğu umurumuzda değil. Fakat ülkeyi daha uygun yönetecek, ülkenin kuruluş kıymetlerini daha âlâ koruyacak, hukuk devleti özelliğinden uzaklaşmayan, sermayeden yana değil emekçiden yana olacak bir iktidar istiyoruz.

“EMEKÇİ KENDİNİ YOK SAYANA ONAY VERMEZ”

AKP’nin memurlardan da çok oy aldığı söyleniyor.

23 yıldır atadığı, liyakate göre değil, torpille üst misyonlara getirdiği memurların AKP’ye oy vermeleri olağandır. Lakin tekrar de memurların büyük çoğunluğunun şu anki iktidarı onaylamadığından eminiz. Uydurma diplomayla atanan bürokratlar, misyona liyakatsiz gelenler iktidar değişirse hak etmediği makamları kaybedeceği için alışılmış ki kendisini oraya getiren ve orada tutacak olana yakın durmaya devam ediyorlar.

Konfederasyonların üye sayılarından da aşikâr değil mi?

İnsanların çoğu ekmeğini kaybetmekten korkuyor. Birçok kamu çalışanı baskı sebebiyle emek mücadelesini kâfi görmediği bir sendikaya üye oluyor.

Sizin üyelerinizin üzerinde baskı var mı?

Üyelerimiz baskı görüyor ancak buna rağmen “Ben kanunlara ve yönetmeliğe göre hareket etmekten vazgeçmem. Nereye kadar korkacağım, yeter” diyen 200 bin üyemiz var. Fakat bu baskıya karşı koyamayanlara “Niye geçtin” diye sorunca boynunu büküyor, “Ailem, çocuğum, işim, kiram” diyor. O dehşet iklimini ortadan kaldırmak da bizim işimiz.

İktidar değişmeden nasıl kalkacak, erken seçimle mi?

Demokratik kuralları çiğneyen, Cumhuriyet kıymetlerini yıpratan, emekçiyi ezen, fakirleştiren siyasetleri inatla sürdürdüğü surece iktidar; sandığı ister erken, ister geç getirsin, işçi kendini yok sayan, sermayeyi sahiplenenlere asla onay vermeyecektir.

ORHAN YILDIRIM

Osmaniye’de doğdu. Birinci, orta ve lise eğitimini Adana ve Mersin’in farklı ilçelerinde tamamladı. 1993’te coğrafya öğretmeni olarak mesleğe başladı. 2012’de Birleşik Kamu İş Konfederasyonu genel sekreterliği görevi sırasında 2005’te 8 Mart Dünya İşçi Kadınlar Günü’nde yaptığı basın açıklaması nedeniyle 18 ay mahpus cezası Yargıtay tarafından onanınca meslekten ihraç ile birlikte tutuklanarak cezaevine kondu. 4 ay mahpus yattıktan sonra tüm hakları iade edilerek beraat etti. 2025 prestijiyle Birleşik Kamu İş Konfederasyonu genel başkanlığı görevini sürdürüyor.