Yaşlanma süreci bilhassa beynin öğrenme ve hafızadan sorumlu bölgesi hipokampusta önemli tesirlere yol açıyor. Alzheimer ve Parkinson üzere hastalıklardaki bilişsel gerilemeler de bu bölgeyle ilişkili.
Kaliforniya Üniversitesi San Francisco yerleşkesinden araştırmacılar, demirle bağlantılı bir proteinin bu gerilemede değerli bir hissesi olduğunu saptadı.
Bulguları hakemli mecmua Nature Aging’de yayımlanan çalışmada yaşlı farelerin hipokampusunda FTL1 isimli bu proteinin daha fazla olduğu tespit edildi. Bu artışa paralel biçimde farelerin beyin hücreleri ortasında daha az irtibat vardı ve bilişsel maharetleri de gerilemişti.
Independent Türkçe’de yer aldığına nazaran araştırmacılar, genç farelerde FTL1 düzeylerini yapay olarak artırdığında, bu hayvanların beyinleri ve davranışları yaşlı farelerinkine benzemeye başladı.
FTL1’in artması beyindeki sinapsların temas kurmasını zorlaştırırken, farelerin hafızası geriledi. Hayvanların motor hünerleri ve tasa seviyelerinin etkilenmemesi, kelam konusu tesirlerin hafıza ve sinaptik fonksiyonlarla sonlu kaldığına işaret ediyor.
Araştırmacılar yaşlı farelerin hipokampusundaki FTL1 ölçüsünü azaltınca hudut hücreleri ortasında daha fazla temas kuruldu. Ayrıyeten fareler hafıza testlerinde de daha uygun performans gösterdi. Bilim insanları farelerin beyninin adeta gençleştiğini söylüyor.
FTL1 proteini, demir depolama ve metabolizmasında rol oynuyor. Yaşlandıkça bu metabolizmanın değişmesiyle FTL1 düzeyleri artıyor.
Yaşlanma aykırısı çalışmalar yürüten Andrew Steele, yer almadığı çalışma hakkında “Yaşlanmayı yönlendiren bir şey bulmak her vakit ilgi cazibeli bir şey ve beynimizi genç tutmak, yaşlandıkça sağlıklı ve etkin kalmanın en değerli ögelerinden biri” diyerek ekliyor:
FTL1 bunda rol oynayan bir faktör üzere görünüyor. Çalışmanın fareler üzerinde yürütülmesi üzere kimi sınırlılıkları var ve bulguların beşerler için de geçerli olup olmadığını anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Yeni çalışma, FTL1 proteinini amaç alarak Alzheimer ve Parkinson üzere hastalıklarla alakalı bilişsel gerilemeyi bilakis çevirme potansiyeli taşıyor.
