Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Başkanı: ‘Dolar 45 TL bandına gelmedikçe ihracatta rekabet edilemez’
Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Lideri Ümit Mirza Çavuşoğlu, bölgenin 2024 yılını düşüşle kapatıldığı bilgisini vererek baskılanan dövizin rekabeti zorlaştırdığını, ihracatçının rekabet için dolarda en az 45 TL bandında olmasına gereksinim duyduğunu savundu.
Çavuşoğlu, yaş zerzevat meyve ihracatında pestisit kalıntısıyla dönen eser ölçüsü, Bulgaristan kapısı yerine başlatılan alternatif kapı açma teşebbüsleri konusunda da bilgi verdi.
DÜNYANIN ETRAFINI 1 YILDA 5 SEFER DOLAŞTIK
2024 yılının Batı Akdenizli ihracatçılar için güç bir yıl olduğunu söyleyen Mirza Çavuşoğlu, “2024 yılında 2 milyar 850 milyon dolar üzere ihracat sayılarına ulaşmayı hedefliyorduk. Yıl başlayınca birinci 3 ay içindeki gidişat gayelerimizden uzaklaştığımızı gösterdi bu yüzden ihracat hacmini arttırmak yeni pazarlar bulmak için bir yıl içinde dünyanın etrafını yaklaşık olarak 5 kere dolaştık ve yaklaşık yüzde ‘1 lik bir kayıpla 2024’ü böylelikle kapatabildik” dedi.
“EN ÇOK ALMANYA VE ÇİN’E İHRAÇ YAPILDI”
Yaş zerzevat meyve Batı Akdeniz ihracatında birinci sırayı alırken, bunu maden ve doğal taş ile ağaç ve kimyevi hususlar takip etti. En fazla ihracat yapılan ülkelerse sırasıyla Almanya, Çin, Rusya ve ABD oldu. Çavuşoğlu bilhassa ABD ile yapılan ihracatta son beş altı yılda ilerleme kaydedildiği bilgisini verdi.
“DOLAR 45 TL BANDINA GELMEDİKÇE REKABET EDEMEYİZ”
Çavuşoğlu “Dolar için bu yıl sonu 45 TL düzeylerini düşünürken 35 TL düzeylerde kaldık. Geçen seneye bakarsak 60 TL konuşmamız gerekiyordu bir nebze olsun rahatlatmak için. 45 – 4 TL 6 bantlarında doların, 48 – 50 TL bantlarında euro rekabet için gerekli. Dolar euro paritede de sorun yaşıyoruz. Birinci sırada Almanya, Avrupa Birliği ihracatımızda ön planda ve Eurodaki çok baskılanma sayılarımızı ve ihracatımızı çok önemli etkiliyor” dedi.
Çavuşoğlu üretim maliyetlerinin de artışı nedeniyle üretimin yurtdışına kaçtığını bilhassa Mısır’ın bu manada Türkiye’den üretim çeken ülkeler ortasında birinci sırada olduğunu, Akdeniz’de de bilhassa tarım alanında girişimcilerin Mısır’da üretim yapmaya hakikat bir eğilim gösterdiği müşahedesini aktardı.
“KONKORDATO İLANLARI ARTACAK ÜZERE GÖRÜNÜYOR”
Türkiye’de bin 723 firmanın bu yıl konkordato ilan ettiğini bunun 223 adedinin, yaklaşık yüzde 13’ünden fazlasının Batı Akdeniz bölgesinde olduğunun bilgisini veren Çavuşoğlu “Bu sene bankaların gayrimenkul satış yılı olacak üzere görünüyor. Konkordatolar maalesef devam edecek. Bu sayılar içinde konkordato başvurusu yapanlar, başvurusu kıymetlendirme kademesinde olanlar ve reddedilenlerin olmadığını göz önünde bulundurmak gerekiyor” dedi.
“İHRACATTA YÜZDE 99.7 ÜZERİNDE KALINTISIZ ESER GÖNDERİYORUZ”
2023 yılında 850 milyon dolarlık rekor düzeyde yaş zerzevat meyve ihracatının 850 milyon dolarla rekor düzeye ulaştığını kaydeden Çavuşoğlu “Ne yazık ki bu sene bu sayılara ulaşılamadı, hatta yüzde 6’yı aşan bir düşüş gerçekleşti lakin bunun sebebi gümrükten pestisit kalıntısı nedeniyle dönen TIR’lar değil, sayıların düşüşü kurlardaki siyaset ve maliyetlerin altından kalkamayışımız. Önlem alamazsak çok daha kayıplar yaşayacağız” dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye’de yaş zerzevat ve meyve ihracatında pestisit kalıntısı nedeniyle geri dönen TIR’larla ilgili “Bazı bireyler ‘Bu kadar ihracatın içinde bu kadar tırın dönmesi çok normal’ yorumunu yapıyor. Bu yorum yanlış. ‘Biz çok makûs durumdayız’ yorumu yapanlar var, bu da yanlış. Bir tane TIR bile geri dönse sorun sorundur. Külfetli bir durumdur. Şunu da çok güzel biliyoruz; yaptığımız ihracatlarda yüzde 99.7 üzerinde kalıntısız eser gönderiyoruz. Geçtiğimiz iki yıl kalıntı nedeniyle dönüşler, binde 3 düzeylerindeyken binde 2 ve 3 ortasına düşmüş durumda. 2023 yılında Türkiye 152 tane bildirim almışken 2024 yılında bu sayı 137’ye düştü. 2021 yılında 340 bildirim almışız. Aslına bakarsanız her sene çok önemli düzelmeler görüyoruz. Bir yılda 2 yılda olacak değiliz. Bölgemiz çok gayret ediyor” değerlendirmesini yaptı.
“GÜMRÜKTEN DÖNEN PESTİSTLİ ESER İÇ PİYASAYA VERİLMİYOR”
Çavuşoğlu, gümrükten pestisit kalıntısı nedeniyle geçemeyen yaş zerzevat ve meyvelerin iç piyasaya verilmediğini şu sözlerle savundu.
“Sizleri şu mevzuda nitekim nasıl ikna edeceğimi bilmiyorum şayet dönen tırlarda kalıntı varsa mümkün değil yurtiçine girmiyor. Buna inanmanızı isterim her vakit yüz yüze bakıyoruz hepimizin çoluğu çocuğu yiyor. Dönen ihracat tırlarında inanılmaz bir ithalat rejimi uygulaması gerçekleşiyor. Olağan ithalat rejiminde bu kadar sıkı uygulamalar yapıldığını bilmiyorum tamamından tahlil alıyor çok vakit kaybediliyor. Kalıntı ölçüsü mevzuatımıza uygun miktarlarsa gümrük müdahale edip tırı hür bırakıyor. Tır süratli bir halde farklı bir ülkeye ya da kendi ihracat ülkesine devam ediyor. Bunun iç piyasaya sürülmesi maliyet açısından da makul değildir” dedi.
“3. ÜLKEYE GÖNDERİLEMEYEN ESER IMHA EDİLİYOR”
Çavuşoğlu eserlerde pestisit kalıntısı çıkması halinde izlenen yolu “Kalıntı çıktığında bizim mevzuatımıza uygun değilse pestisit oranı, TIR ve eserler orada bloke ediliyor. Ülkeye girişi engelleniyor. Burada birinci seçenek, kalıntı oranı mevzuatına uygun 3. ülkeye ihracat oluyor. Bu ülke bulunamazsa direkt imha ediliyor” kelamlarıyla açıkladı. Çavuşoğlu, ihracatçının bu kaybı yaşamamak ismine eseri pek çok defa laboratuvarda tahlile götürdüğünü, her eserden numune aldırdığını savunarak Tarım ve Orman Bakanlığı’na eserlerin tarlada, üretim yerinde daha sıkı denetlenmesi konusunda davette bulundu.
“GÜMRÜKTEN DÖNEN TIRLARIN YARISININ SEBEBİ BULGARİSTAN’IN KEYFİ UYGULAMASI”
Çavuşoğlu, ihracattan dönen tırların pestisit kalıntısı kadar, Bulgaristan Kapıkule hududunda Bulgaristan devlet otoritesinin boşluğundan kaynaklı bir grup çıkar kümelerinin yasa dışı gelir elde etmeye yönelik keyfi uygulamalardan kaynaklandığını savundu. “Dönen tırların yarısı pestisitten ise yarısı bu keyfi uygulamalar nedeniyle bekletilmekten bozulan eserler nedeniyle” dedi.
Kapıkule’nin dünyadaki en büyük 3. Hudut kapılarından biri olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, “1 günde bizim tır geçişi bakımından ulaşabildiğimiz azamî sayı 1450 oldu. Kapasitemiz bu kadar. Biz kapı sayısını arttırmanın yollarını aradık. Keyfi uygulamaları aşmak, beklemeler nedeniyle eser bozulmaları nedeniyle oluşan ziyanların önüne geçmek ve ihracat kapasitesini de arttırmak için yeni kapılar açmak için Romanya’yı, Yunanistan’ı, İtalya’yı gündemimize aldık. Bunlardan en uygulanabilir olanının Romanya Köstence Limanı olduğunu tespit ettik. Liman işletemcisi ile görüşmelerimizi gerçekleştirdik. Onlar da teşebbüse sıcak baktı. Haftada bir gemi ile başladık. Bizim bundan sonraki adımımız buraya akredite bir laboratuvar sağlamak olacak. Laboratuvardan sonra da gayemiz bu limana 300 tır göndermek” dedi
KAMUOYU BASKISI MADENCİLİĞE ZİYAN VERİYOR İDDİASI
Birlik yönetim kurulu üyesi ve madenci Mustafa Küçükyaman da toplantıda Batı Akdeniz ihracatında yaş zerzevat meyve ihracatıyla yarışan değerli bir dal olan doğal taş ve madencilikle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Doğal taş ve maden üretim ve ihracat sayılarında düşüş kaydedildiğini, 2014 yılında ruhsat talebi 3500 iken, 2024 yılında verilen ruhsat sayısının 15 bine düştüğünü söyleyen Küçükyaman, ‘ormanlar madene açılıyor, madenler etrafa ziyan veriyor’ telaffuzuyla oluşan kamuoyu baskısı nedeniyle, yasal olan müracaatlarda bile kamu otoritelerinin onay imzası atmaktan çekindiğini öne sürdü.
