Barınma krizi gittikçe derinleşirken binaların aylık maliyetlerini karşılamak da zor: Aidatlar kirayla yarışıyor
Enflasyonun tesiriyle, güç, bakım-onarım ve güvenlik üzere hizmet maliyetlerinde yaşanan artışlar, aidat fiyatlarının de artmasına neden oluyor. Yıl ortasında gündeme gelen elektrik ve doğalgaz artırımları 2024 yılında aidatlarda orta artırım yapılmasına neden oldu. Enflasyon düşse bile, önümüzdeki süreçte aidatlarda gerileme beklenmiyor. Bütçeleri zorlayan aidatlar, çoklukla ocak ayında aidatı belirlemek için düzenlenen genel konseyde kiracılar, mülk sahipleri ve yöneticiler ortasında gerginliğe neden oluyor.
YÜZDE YÜZÜ GEÇTİ
Verilere nazaran 2024’ün birinci altı ayında aidatlar, kiralardan daha fazla yükselse de geçen yıla nazaran artış suratı yavaşladı. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yapılan araştırmaya nazaran, İstanbul’da 2023 Ocak ayı ile 2024 Ağustos ayı karşılaştırıldığında aidat artışları ortalama yüzde 60 oldu. Birtakım lüks sitelerde bu oran yüzde 160’lara kadar çıktı.
Aidatlar İstanbul’da ortalama 4 bin liradan başlayarak 15 bin kiraya kadar tırmanıyor. Lüks villa sitelerinde bu sayılar 15 bin liranın üzerine çıkıyor. İlçelere nazaran en düşük aidat fiyatları da çoklukla Silivri ve Çatalca’da yer alıyor. En yüksek aidat meblağları listesinin başında ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy, Sarıyer bulunuyor.
MALİYETE BAKILMALI
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Komite Başkanı, Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, aidatların belirlenmesine ait, “Sitelerin dışarıdan hizmet aldığı firmalar var bu firmalara yapılan ödemelerde artış oluyor. Ayrıyeten sitelerin kendi bünyesinde çalıştırdığı paklık, güvenlik, teknisyen çalışanlarının maaşlarına gelen artırımlar var. Burada dikkat edilmesi gereken aidata gelen artırımın maliyetlerin üzerinde olup olmadığı” dedi.
KURULLARA KATILMAK GEREK
“Yönetimin misyonu yılsonunda bütçe fazlası vermek değil, denk bütçe yapabilmektir” diyen Akdoğan, “Her yıl tertipli olarak genel heyetler yapılıyor. Bu suralara katılıp aidatların nasıl arttığını, hangi kalemlerde artış olduğunu incelemek ve buna nazaran ölçüye evet, hayır demek gerekir. Bu incelemeyi yapmadan sırf oran üzerinden ölçülere itiraz etmek hakikat değil. Gelen maliyetlerle yapılan artırımın oranına bakılmalı” dedi. Akdoğan, site sakinlerinin yönetici seçerken bu hususta tecrübeli bireyleri seçmesinin de kıymetli olduğuna dikkat çekti.
İstanbul’daki aidat artışlarını kıymetlendiren Akdoğan, “Aidatlara gelen artırımı pahalandırmak için sitenin ne kadar masrafının olduğunu incelemek gerekiyor. 60 konutluk bir projeyle 600 konutluk bir projenin aidat sarfiyatı bir değildir. Konut sayısı az olduğunda maliyeti hisse etmek ismine aidat fiyatı daha fazla olabiliyor. Bu hisse edilme sistemi de kıymetli. Konutlarda 1+1, 2+1, 3+1’lerde daire tipine nazaran aidat fiyatı belirleniyor. Site sakinleri bu ölçüler belirlenirken metrekare ünite fiyatları üzerinden bu fiyatlandırmaların gerçek olup olmadığını da denetim etmeli” dedi.
