Aralıklı oruç son 10 yılın en beğenilen diyet trendlerinden biri haline geldi.
Bu usulle kalori saymak ya da karbonhidrat tüketimini kesmek üzere tatsız olabilecek formüllerin yerine, ne yediğinizi yerine ne vakit yediğinizi değiştirerek istenen sonuca ulaşılması öngörülüyor.
Teknoloji devlerini işverenleri, Hollywood yıldızları bu yolla kilo verdiklerini söylüyor.
Eski İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da haftaya 36 saatlik bir oruçla başladığını anlatıyordu.
Şu ana dek bilimsel datalar de aralıklı orucu destekliyordu.
Araştırmalar aralıklı orucun metabolizmayı güzelleştirebileceğini, hücre tamirine yardımcı olabileceğini ve tahminen de hayatı uzatabileceğini gösteriyordu.
Fakat beslenme uzmanları uzun müddettir öğün atlamanın sihirli bir tahlil olmadığı ve makul hastalıkları olanlar için risk oluşturabileceği ihtarında bulunuyordu.
Aralıklı oruçta besin genelde sekiz saatlik kısa bir aralıkta alınıyor.
Öğünler ortasında 16 saatlik bir boşluk bırakılıyor.
Beşe iki üzere diyet usullerinde ise haftanın beş günü olağan beslenilip, iki gün kalori alımı kısıtlanıyor.
Aralıklı oruçla ilgili yapılan birinci geniş kapsamlı araştırmada bu formülle ilgili tasa verici olabilecek sonuçlar alındı.
19 binden fazla yetişkini inceleyen araştırmacılar günde sekiz saatten az bir müddette besin tüketenlerin kalp ve damar hastalıklarından ölme riskinin, 12-14 saatlik bir aralıkta besin alanlara kıyasla % 135 daha fazla olduğu sonucuna vardı.
Bir insanın ferdî sıhhati ve tıbbi bilgileri temelinde kardiyovasküler, yani kalp ve damar hastalık riskinin artması, kalp krizi ve felç riskinin yükselmesi manasına geliyor.
Araştırmada aralıklı oruç ile rastgele bir hastalıktan ölme riski ortasındaki bağ daha zayıf ve tutarsız çıktı.
Ancak kardiyovasküler risk çok sıkı testlerin akabinde bile yaş, cinsiyet ve ömür biçimi kümelerinde yüksek gerçekleşti.
Bir diğer deyişle, çalışmada aralıklı oruçla genel olarak vefat ortasındaki bağ zayıf ve tutarsızdı fakat kardiyovasküler hastalıklardan mevt riski değerli oranda daha yüksekti.
Çalışmayı yapan uzmanlar araştırmalarının net bir neden sonuç ilişkisini kanıtlamadığını vurguluyor.
Ancak bu, aralıklı orucun daha yeterli bir sıhhate giden ve rastgele bir risk içermeyen bir prosedür olduğu telaffuzunu tartışmaya açmaya kâfi bir gösterge.
Araştırmacılar sekiz yıl boyunca Amerikalı yetişkinleri takip etti.
Deneklerin beslenme alışkanlıklarını anlayabilmek için, iştirakçilere iki hafta ortayla iki farklı günde yiyip, içtikleri her şeyi anımsamaları istendi.
Bilim insanları bu cevaplarla her bir iştirakçinin ortalama besin tüketme aralığını kestirim etti ve bunun uzun vadeli yeme alışkanlıklarını da temsil ettiğini varsaydı.
Kardiyovasküler vefat riski tüm sosyo-ekonomik kümelerde emsal sonuçlar verdi.
En büyük risk de sigara tiryakileri, diyabet hastaları ve mevcut bir kalp hastalığı olanlarda görüldü.
Bu da bilhassa bu kümelerin uzun vadede kısa besin alma müddetlerinden bilhassa kaçınması gerektiği manasına geliyor.
Aralıklı oruç ve kardiyovasküler hastalıklardan vefat riski ortasındaki irtibat, beslenme kalitesi, yemek ve atıştırmalık tüketme sıktığı ve ömür biçimi üzere faktörler göze alındığında bile devam etti.
Diyabet ve Metabolik Sendrom: Klinik Araştırma ve Kıymetlendirme isimli bilim mecmuasında yayımlanan, hakem onaylı araştırmanın baş muharriri Victor Wenze Zhong, beslenmenin diyabet ve kalp hastalıklarının en önemli nedeni olduğunu ve bunun da şaşırtan olmadığını vurguluyor.
Çin’deki Şanghay Jiao Tong Üniversitesi’nden epidemoloji uzmanı Prof. Zhong “Şaşırtıcı bulgu, yıllar boyunca gün içinde sekiz saatlik bir müddetin altında besin tüketenlerde, kardiyovasküler hastalıklardan mevt riskinin yükselmesi” diyor.
Bu sonuç, birkaç aylık ya da en fazla bir yıllık mühletlerle yapılan araştırmalardan alınan sonuçların desteklediği, aralıklı orucun kalp ve metabolizma sıhhatini geliştirdiği tarafındaki inançla çelişiyor.
Aynı mecmuada yayımlanan bir yazı da kaleme alan endokrinoloji uzmanı Anoop Misra da aralıklı orucun avantaj ve dezavantajlarını tarttı.
Anoop Misra, avantaj olarak birçok denemede ve tahlilde aralıklı orucun kilo vermek, insülin hassaslığını artırmak, tansiyonu düşürmek, lipit (yağ) profilini düzeltmek üzere alanlarda işe yarayabileceğini gösterdiğin vurguladı.
Misra ayrıyeten aralıklı orucun kan şekerini sıkı bir biçimde kalori saymadan denetim altına almasına yardımcı olabileceğini, kolay kolay kültürel ve dini oruç ritüellerine ahenk sağlayabileceğini ve uygulaması kolay bir usul olduğunu söylüyor.
Ancak Misra aralıklı orucun potansiyel dezavantajlarını da şu sözlerle anlatıyor;
“Besleyici hususlarda eksiklikler, kolesterolün artması, çok açlık, sonluluk hali, baş ağrıları ve vakitle yola daha az uyulması…
“Diyabet hastalarında ise kan şekeri takip edilmeden yapılan aralıklı oruçlar kan şekerinin tehlikeli bir biçimde düşmesine neden olabilir ve yemek yenen saatlerde abur cubur tüketilmesini beraberinde getirebilir. Kronik hastalıkları bulunan daha yaşlı yetişkinlerdeyse uzun müddet oruç tutulması, kırılganlığı artırabilir ve kas kaybını hızlandırabilir.”
Aralıklı oruç sisteminin sorgulanmasına neden olan birinci çalışma bu değildi.
2020’de Jama Internal Medicine mecmuasında yayımlanan ve üç ay süren bir araştırmada, aralıklı oruç yolunu kullanan iştirakçilerin birden fazla kas kütlelerinden gelen az bir kilo verdikleri görülmüştü. Bir öbür araştırmada da aralıklı orucun halsizlik, açlık, susuzluk, baş ağrıları ve konsantre olmakta zorluklara yol açtığı tespit edilmişti.
Prof. Zhong çalışmaları ışığında kalp hastalıkları olanların ya da diyabetlilerin günde yalnızca sekiz saat besin almaya ihtiyatlı yaklaşmalarını tavsiye ediyor. Ayrıyeten sıhhat durumuna nazaran “kişiselleştirilmiş” beslenme usulleri önerilmesi gerektiğini vurguluyor:
“Şu andaki ispatlar temelinde, insanların ne yediğine odaklanmak, ne vakit yediğine odaklanmaktan daha değerli görünüyor. En azından beşerler ömürlerini uzatmak yahut kardiyovasküler hastalıklardan kaçınmak ismine günlük sekiz saatlik beslenme aralığını uzun mühlet benimseyenler bunu yine düşünmeli.”
