Küresel sistemin belirleyici ülkeleri, ortalarındaki rekabet gereği yarışı sürdürüyor. ABD’de Demokrat Biden’ın iktidara gelmesiyle amaç olarak Rusya belirlendi. Ukrayna savaşı bu yüzden başladı, Rusya güç yitirdi, cepheye Kuzey Kore’den asker ithal eder pozisyona düştü. Rusya ile ilgili gayeler bununla sonlu kalmadı, Suriye ve öteki bölgelerde de Moskova’nın savları güç yitirdi. Suriye’de desteklediği Esad düştü.
Trump’ın ABD Başkanlığı’na seçilmesiyle Washington’un “asıl büyük tehdit Çin”e yönelmesi bekleniyor. Bu yüzden de Ortadoğu ve öbür bölgelerden çekiliyor. Zati Trump’ın dışişlerinde görevlendirdiği kimi isimler Irak’taki harekâtı taktik ve stratejik açıdan yanlış olarak nitelemeye başladı. ABD dikkatlerini Asya-Pasifik bölgesine kaydırırken Ortadoğu’daki “stratejik ortağı” İsrail için ön temizlikler yapıldı. Hamas, Hizbullah ve Esad idaresine yönelik operasyonlar nedeniyle İran, bölgede büyük kaybeden pozisyonunda. Irak ve Yemen’deki İran vekillerinde gerileme devam edecek üzere duruyor. ABD bölgeden çekilince Ortadoğu’nun kendi haline bırakılacağı fikri oluşmasın. Başşehir kulislerinde, “emekli bir muhteşem gücün”, İngiltere’nin bölgede aktif olmaya başlayacağı lisana getiriliyor. Yani büyük aktörler büyük hesaplara hazırlanırken bölgesel bahisler daha çok orta uzunluk ülkelere kalmış durumda.
YENİ OSMANLICILIK RİSKTİR
Türkiye’de kimi çevreler Suriye için “fetih” türküleri söylüyor. HTŞ’nin Türkiye’nin sorumluluğu olan İdlib’de büyütülüp beslendiği hakikat. Türkiye’nin buna ortak olduğu da yanlışsız. Fakat bu taraftaki kararların Batılı başkentlerde verildiği çok açık. Şara’nın Şam’a vardığında Batılı medyada uzunluk göstermesi bunun delillerinden. İsrail’in askeri gücünün, Suriye’de İran’a karşı belirleyici olduğu da unutulmamalı.
Türkiye’ye Suriye’de biçilen rol, bölücü örgüte karşı kısmi avantaj sağlıyor. Hususun abartılıp iktidarın sevdiği “Ecdat topraklarına gidiyoruz” noktasına getirilmesi Türkiye için, Misakı Ulusal için tam bir risktir. Televizyonlarda, “Barzani Türkiye’ye katılmak istiyor” nakaratı çabucak başladı. Bu Türkiye’ye, “Kürt devletinin taşıyıcı anneliği yaptırılmasından” öbür bir şey değildir. Barzani’nin üniter bir yapıda Türkiye’ye iştiraki kelam konusu olamaz. Federatif yapı yahut özerk bölge olarak iştiraki sağlanabilir. Bu da tehdidin her boyutuyla ülke içine alınmasıdır. Kürtçenin ikinci resmi lisan olmasından tutun da lisana getirilemeyen birçok talebin önünü açacaktır. Yeni Osmanlıcılık Türkiye’ye bir tuzaktır.
ABD bir müddet Ortadoğu’dan dikkatini çekeceği için BOP amaçları daha alt seviyede kalacaktır. Lakin devletlerin gelecek amaçlarından vazgeçtiğini düşünmek saflık olur.
ORTADOĞU SAPTIRMASI
Ortadoğu’daki gelişmelerin iç siyasete yansıtılması büsbütün şahsî iktidar telaşlarından kaynaklanıyor. Tarihinin en zayıf periyodunda bölücü örgüt önderinin ikinci kere muhatap alınması, “ülke içi barış” telaffuzlarının aksine Erdoğan’ın tekrar seçilmesinin yolunu açmaktan öteki bir mana taşımıyor. Karşılığında Öcalan mahpustan çıkma talihi yakalayacaktır.
Hedefin nasıl gerçekleştirileceği, çokça soruyu gündeme getiriyor. Erdoğan’ın tekrar adaylığının yolunu açmak için anayasa değişikliğine DEM olumlu yaklaşacaktır. Zira kendilerinin talepleri de var. İYİ Parti başkanı Dervişoğlu’nun restinden sonra MHP nasıl bir tutum takınacak? DEM Parti, TBMM’nin erken seçim kararı alması ve Öcalan’ın umut hakkından yararlanmasıyla yetinir mi?
İktidar ezbere, enflasyonun düşeceğini varsayıyor. Böylelikle 2027 ortalarına kadar sürmesi beklenen yeni pazarlık süreci de başlıyor. Türkiye yeni bir sınama periyoduna giriyor.
