Adı konmayan süreç kapsamında siyaset hareketlendi: Görüşmelerde ne yaşandı?

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Ekim-Kasım 2024’te terör örgütü PKK’nın elebaşısı Abdullah Öcalan’a terör örgütünü lağvedilmesi şartıyla “umut hakkı için başvurması ve DEM Grubu’nda konuşması” ve “Ne Edirne ne Kandil, adres İmralı’dan DEM’e uzansın” davetinin başlattığı yeni süreç 2025’te hareketlendi. Bu kapsamda terör elebaşısışıyla 28 Aralık 2024’te görüşen ve akabinde onun 7 unsurluk iletisini Meclis’te temsiliyeti olan partilerle görüşen DEM Parti’nin İmralı heyetinin hem Meclis hem de cezaevleri ziyaretleri geçen hafta tamamlandı. Görüşmeler kapsamında şimdi yol haritasının ve takvimin muhakkak olmadığı belirtilirken, terör elebaşısının iletisi üzerine partiler ve cezaevlerinde tutuklu bulunan eski siyasi önderlerin tekliflerini dinledi. Heyetin, bu hafta içinde görüşme trafiğine ait kapsamlı bir açıklama yapması beklenirken, İmralı’yla 2. etap görüşmelerin ne vakit yapılacağı da belirsizliğini koruyor.

‘BENİM PLANLARIM VAR’

TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Başkan, Van Milletvekili Pervin Buldan ve yerine kayyum atana eski Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk’ten oluşan İmralı heyeti, 28 Aralık 2024’te terörist elebaşısı Öcalan’la İmralı’da görüştü. Heyet; görüşme sonrasında terör elebaşısının “MHP lideri Devlet Bahçeli ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın güç verdiği yeni bir ‘paradigmaya’ olumlu bir tarafta katkı sunma kararlılığında olduğu ve demokratik bir dönüşüme kılavuzluk edecek kelam konusu sürecin muhalefetin de dayanağıyla Meclis tabanında sürdürülmesi gerektiğini” belirten 7 unsurluk iletisini kamuoyuyla paylaştı. Kelam konusu görüşmede terör elebaşısının heyete; “Benim planlarım var. Gelecek sefer sizi dinlerim” dediği savı kamuoyunun gündemine geldi.

BAHÇELİ: ‘HAYIRLI BİR BAŞLANGICIN İVMESİ’

Terör elebaşısının iletisinin akabinde İmralı heyeti, 2 Ocak’ta TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve MHP Genel Lideri Bahçeli ile görüştü. Lider, Kurtulmuş’la yapılan görüşmenin akabinde “umutlu” olduklarını belirterek, “Sayın Meclis Liderimiz Numan Kurtulmuş’u yaptığımız görüşme hakkında bilgilendirdik. Tekliflerini dinledik. Bir genel kıymetlendirme yaptık” dedi. Kurtulmuş’un akabinde Bahçeli’yle yaklaşık 45 dakikanın sürdüğü görüşmenin akabinde ise Bahçeli, “Türk-Kürt kardeşliğine bağlanan umutları nispeten destek etmekle kalmamış güzel bir başlangıcın ivmesi olmuştur” sözlerini kullanması dikkat çekti. Görüşmede; İmralı heyetinin Kobani davasından toplam 42 yıl mahpus cezasına çarptırılan eski HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’ı gündeme getirmesiyle Bahçeli’nin eliyle “susun” işareti yaptığı tezi gündeme geldi.

‘HER YER GAZZE OLACAK’

İmralı heyetinin AKP ve muhalefetle yapacağı görüşmeler öncesinde; 5 Ocak’ta, DEM Parti Eş Genel Lideri Tülay Hatimoğulları reaksiyon çeken sözler kullandı. Hatimoğulları, birleşenlerinden olan Demokratik Bölgeler Partisi’nin (DBP) Diyarbakır’daki toplantısında tarihî bir kırılma anının olduğunu belirterek, “Bu tarihî kırılmada ya müspet bir formda kırılma gerçekleşecek barışı inşa edeceğiz ya da her yer Gazze olacak” sözlerini kullandı. Hatimoğulları gelen reaksiyonlar üzerine açıklamasının çarpıtıldığını argüman etti.

GÖRÜŞMELERDE TEKNİK BAHİSLERE GİRİLMEDİ

İmralı heyeti Kurtulmuş ve Bahçeli’yle görüşmesinin akabinde başka partilerle görüşme trafiği başladı. Heyet; 6 Ocak’ta Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, AKP Küme Başkanvekili Abdullah Güler ile Saadet Partisi Genel Lideri Mahmut Arıkan; 7 Ocak’ta CHP Genel Lideri Özgür Özel, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan ve Yeniden Refah Partisi Genel Lideri Fatih Erbakan’la görüştü. DEM Partili kaynaklar süreci “temkinli iyimserlik” içinde takip ettiklerini belirterek; partilerle yapılan görüşmelerde “sürecin takvimi, talep edilecek anayasal düzenlemeler, genel af” üzere teknik mevzulara girilmeden “terör elebaşısının iletisinin transferi, partilerin mevzuya ait teklif ve tenkitleri ile birinci tahlil sürecinin muhasebesinin” yapıldığı ve takviye istendiğini aktardı.

İLK SÜRECİN AKTÖRLERİ YİNE SAHNEDE

AKP ve muhalefet heyetleriyle yapılan görüşmede 2009-2015 yılları ortasında yaşanan birinci tahlil sürecinde iktidarda bulunan aktörlerin yer alması dikkat çekti. İmralı heyeti, birinci tahlil sürecinde de yer alan aktörler olurken; Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu o dönemde hem Dışişleri Bakanı hem de Başbakan olarak misyon almıştı. AKP heyetinde bulunan Efkan Ala ise o devir İçişleri Bakanı’ydı ve 2015’te imzalanan Dolmabahçe Mutabakatı’nda imzası bulunan hükümet bakanlarındandı. Bunun yanı sıra DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan Başbakan Yardımcısı’yken; DEVA heyetinde bulunan Ankara Milletvekili Sadullah Ergin Adalet Bakanı ve Mersin Milletvekili Mehmet Ali Ekmen ise o devir kurulan “Akil Beşerler Heyeti”nin Güneydoğu Anadolu takımının sekreterliğini yaptı.

GÖRÜŞMELERDE NE KONUŞULDU?

Yapılan görüşmelerde taraflardan alınan bilgilere nazaran; İmralı heyetinin evvelki tahlil sürecin başarısızlığa ulaşmasına ait bilhassa o devirde hükümette vazife alanlardan tenkit ve öneri aldığı, görüşülen parti heyetlerinin ise terör örgütünün silah bırakmadan sürecin muvaffakiyete ulaşılamayacağını belirtti. DEVA heyetinin “Kürt meselesiyle ilgili yürütülecek demokratikleşme süreciyle terör örgütü PKK’nın silah bırakmasının birbirlerinin pazarlık materyali yapılmaması” gerektiğini vurgularken, Gelecek Partisi heyetinin Davutoğlu’nun PKK’nın silah bırakmadan sürecin olumlu ilerlemeyeceğine vurgu yaptığı ileri sürülürken, bu süreçte atılacak adımların Suriye’deki gelişmelerden bağımsız olarak ele alınamayacağını da savunduğu aktarıldı. CHP heyetinin ise ismi konmayan bu sürecin “yeni anayasa tartışması” gölgesine girmemesi gerektiğini vurguladığı ve Meclis’te tüm partilerin eşit iştirak sağlayacağı bir kurulla bu sürecin götürülmesi gerektiği vurgusunu yaptığı öğrenildi. AKP heyetinin ise görüşmede “terör vurgusu” yaptığı aktarıldı.

SÜRECİN SONU 42. VE 66. MADDE

‘İNİSİYATİF TERÖR ELEBAŞISINDA, SORUMLULUK İKTİDAR VE MECLİS’TE’

Meclis trafiğinin tamamlanmasıyla İmralı heyetinin, hem DEM Parti’nin ittifak ve birleşenleriyle görüşmesi bekleniyor. Bununla birlikte İmralı heyeti evvelki gün ve dün Kobani davasından tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Liderleri Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile tutuklu bulundukları cezaevlerinde görüştü. Bu kapsamda Bahçeli’nin “Ne Edirne ne Kandil, adres İmralı’dan DEM’e uzansın” kelamına rağmen İmralı heyeti dün Edirne Kapalı Cezaevinde Demirtaş’la görüştü. Demirtaş, görüşmenin akabinde avukatları aracılığıyla toplumsal medya hesabından açıklama yayımladı. Demirtaş açıklamasında; ismi konmayan süreci; “Demokratikleşme, Barış ve Kardeşlik Süreci” olarak isimlendirdi. Demirtaş; “terör örgütünün lağvedilmesi için yapılacak davetin tüm inisiyatifinin terör elebaşısında olduğu, hukuksal ve siyasi yerini oluşturma sorumluluğunun ise iktidar ve Meclis’te bulunduğunu” belirtti. Ayrıyeten Demirtaş; “sürecin ete kemiğe bürünmesi için somut adımların atılması gerektiğini” vurgulayarak; “Türkiye Cumhuriyeti devletinin tarafını ve yüzünü Kürtlere dönmesinin” kaide olduğunu belirtti ve terör elebaşısına itimadının ve dayanağının tam olduğunu belirtti. İmralı heyeti dün de Kocaeli Kandıra Cezaevi’nde Yüksekdağ ile görüştü.

SÜREÇ NASIL İLERLEYECEK?

İmralı heyetinin, bu hafta içinde sürece ve görüşmelere ait kapsamlı bir kamuoyu açıklaması yapması bekleniyor. Bunun yanı sıra; DEM Parti’nin sol partiler ile DBP üzere Kürtçü pozisyonda duran hem de sosyalist kanatta bulunan birleşenleriyle de görüşeceği, bu görüşmelerde İmralı heyetinin de bulunabileceği öğrenildi. İmralı heyetinin, partiler ve tutuklu siyasi önderle yaptığı görüşmelerin sonuçlarını terör elebaşısına aktarmak ve sürece ait terör elebaşısının yeni açıklama yapması için kısa müddette tekrar İmralı’ya gideceği belirtilirken, bu defa görüşmede Ahmet Türk’ün de olması bekleniyor. İmralı’yla yapılacak 2. Görüşmeyle sürecin teknik ayrıntılarının şekillenmesi de beklenen başka bir mevzu.