ABD’de Çin menşeli TikTok uygulamasının 19 Ocak’ta erişime kapatılmasının akabinde tıpkı gün tekrar açılması ve ABD Başkanı Donald Trump’ın dün uygulamaya ait yasağı kararnameyle 75 gün ertelemesi, Çin ve ABD ortasındaki teknoloji gayretinde yasakları yine gündeme taşıdı.
ABD ile Çin ortasında yaşanan siyasi çekişme gün geçtikçe şiddetini artırırken teknoloji alanında yapılan atılımlar 2 ülke ortasındaki gerginliğin kıymetli sac ayaklarından birini oluşturdu.
İki ülke ortasında Trump’ın birinci başkanlık devrinde gün yüzüne çıkan teknoloji çekişmesinde en kıymetli gelişmelerden biri de bu hafta Çinli TikTok’un tıpkı gün içinde kapatılıp açılmasıyla yaşandı. Son olarak ABD Başkanı Donald Trump, dün bir kararnameyle TikTok yasağını 75 gün erteledi.
ABD’de 170 milyondan fazla kullanıcısı bulunan TikTok’un gelecekte tekrar yasaklanıp yasaklanmayacağı konusunda belirsizlik hala sürerken çok sayıda ABD’linin geçen haftadan bu yana öbür bir Çinli uygulama olan RedNote’a geçtiği kaydediliyor.
ÇİNLİ ŞİRKETLER YASAKLANIYOR
Bu ortada iki ülke ortasında başta çip konusu olmak üzere karşılıklı pek çok yasak bulunuyor.
Trump’ın birinci başkanlık devrinde, ABD’nin, dış ticaret açığını kapatmak için Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, kısa bir müddet sonra Çin’in değerli teknoloji devlerinden Huawei’ye getirilen kısıtlamaların akabinde adeta teknoloji savaşına evrilmişti.
Huawei ile başlayan teknoloji eserleri çekişmesi daha sonra tekrar Trump’ın birinci periyodunda uygulanan çip kısıtlamaları ile devam etti. Trump, ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretimi için ekipman göndermesini kısıtlamış ve birçok Çinli şirkete yasaklar getirmişti.
İki ülke ortasında bilhassa çip konusunda yaşanan çekişmeler ABD Başkanı Joe Biden döneminde de devam etti.
ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası” yerli çip üretimini teşvik etmek hedefini taşıyor. Biden tarafından 2022’de imzalanan yasa, yarı iletken dalını desteklemek için 52 milyar dolarlık direkt finansman sağlıyor.
Çin’de de ABD merkezli birçok uygulama yasak
Öte yandan çekişmenin öbür cephesi olan Çin’de de bilhassa ABD merkezli dijital teknoloji şirketlerinin kullanımı ile ilgili yasaklar bulunuyor. Google, YouTube, WhatsApp, Instagram, X ve Facebook üzere toplumsal medya platformlarına Çin’de erişilemiyor.
X’in sahibi Elon Musk, TikTok’un ABD’de erişime kapatıldığı gün mevzu ile ilgili yaptığı paylaşımda, TikTok yasağının tabir özgürlüğüne alışılmamış olduğunu belirterek, “Ancak, TikTok’un Amerika’da faaliyet göstermesine müsaade verilirken X’in, Çin’de faaliyet göstermesine müsaade verilmemesi istikrarsız bir durum. Bir şeylerin değişmesi gerekiyor.” tabirlerini kullanmıştı.
