82. Venedik Festivali ‘tartışmalı’ başladı: Gazze tüm dehşetiyle Venedik’te…
Dünyanın acı gerçeklerinin La Mostra’da yankılanması kaçınılmazdı. Sinema ile siyaset, Venedik’te oldum mümkün gündemden düşmemişti aslında. Yer yer hengame etmiş, vakit zaman barışıp kucaklaşmış, çabucak akabinde da yeni gerginlikler sergilememişler miydi? Hatta, bu çekişmeler şenliğin 1970’lerde birkaç yıl boyunca iptal edilmesine bile yol açmamış mıydı?
Bu kere, siyasi gündemin sesi daha birinci günden çok gür çıktı. Çabucak hafta başında, sayıları 100’e ulaşan direktör, oyuncu ve sinema çalışanı, “Venice4Palestine” ismi altında toplanarak festivalin sanat yönetmeni Alberto Barbera’ya bir açık mektup iletiyordu. Özetle, dünyanın en büyük ikinci sinema şenliğinin, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaşa karşı açık ve net bir hal almasını istemekteydiler. Bildiriyi imzalayanlar ortasında, şenliğin açılış sineması “La Grazia”nın (Af) baş oyuncusu Toni Servillo yanında, Marco Bellochio, Audrey Diwan, Abel Ferrara, Matteo Garrone, Ken Loach ve Céline Sciamma üzere tanınmış direktörler yer almaktaydı.
‘YASAKLAMA OLAMAZ’
Bienale’nin çabucak gelen cevabı da açık ve netti. Şenliğin dünya gerçeklerinden kopmuş bir sırça köşkte yaşamadığı, direkt politik hal almasa da her cins sansüre, ayrımcılığa ve ötekileştirme teşebbüslerine karşı yaratıcı özgürlüğünü savunan, diyaloğa ve özgür kanıya açık bir kültür alanı olduğu vurgulanıyordu. Bu cevapla da yetinilmedi. Ön açılış gecesi yapılan birinci resmi konuşmalarda, siyaset sinemanın önüne geçiverdi.
Önce, Biennale di Venezia kurumunun yeni başkanı Pietrangelio Buttafuoco (1963), son derece lirik, yer yer de tiyatral bir lisanla, Gazze’de katledilen sivil ve çocukların, aç bırakılan yüz binlerce insanın dramını lisana getiriyor; bu vahşete, İsrail’in soykırım teşebbüsüne karşı olmanın gerekliliğinin altını çiziyordu. Giorgia Meloni hükümeti tarafından iki yıl evvel misyona getirilen Buttafuoco, saygın entelektüel ve anti-konformist gazeteci kimliği gerisinde, çok sağ yapılanmalarda etkin olarak yer almış; ayrıyeten din değiştirerek Müslüman olmuş, çok renkli bir kişiliğe sahip…
Alberto Barbera da liderin söylediklerine katılarak, şenliğin tüm görüşlere açık bir özgür diyalog alanı olduğunu; her mevzunun tartışılabileceğini ve kimsenin iştirakinin yasaklanmasının kelam konusu olamayacağını hatırlatıyor…
‘İTALYAN YORDAMI KÜLTÜREL EVLİLİK’
Siyasi eğilimleri zıt olan Buttafuoco ile Barbera’nın iki yıldır süren yapan birlikteliği, ayrıyeten üzerinde düşünülmesi gereken bir mevzu. Karşılıklı hürmet ve müsamahaya dayalı enteresan bir birliktelik. Güya, bir tıp “İtalyan yolu kültürel evlilik”. Vittorio De Sica”nın kulakları çınlasın!…
Ana jüri başkanı Alexander Payne ise sinemanın dünya gerçeklerini değiştirmekte ve göz nazaran göre gelen felaketleri önlemekte ne kadar yetersiz kaldığını, gerçekçi ve karamsar bir lisanla vurguladıktan sonra, Charlie Chaplin’in 1940 imali “Diktatör” sineması örneğinden yola çıkarak sinemanın, önleyemediği tarihi felaketleri, sonradan daha âlâ anlamamıza yardımcı olduğunu söylüyor. Ne yazık ki haksız sayılmaz. Örneğin, geçen yıl Cannes Festivali’nde yarışan Ali Abbasi’nin, Donald Trump’ın ikiyüzlü, yalancı ve vefasız bir iş insanı kimliğini gerçek olaylardan yola çıkarak anlattığı sineması “The Apprentice”, nasıl Amerikan seçmeninin sandık başına gitmeden evvel oturup daha güzel düşünmesini sağlayamadıysa…
SİNEMA HATIRLATIR
Gazze soykırımının daha birinci günden yüklü bir gündem oluşturması, Altın Aslan yarışına katılan 21 aday ortasında yer alan Tunus kökenli Fransız bayan direktör Kaouther Ben Hania’nın, 29 Ocak 2024’te Gazze savaşında öldürülen 6 yaşındaki küçük kızın gerçek hikayesi sergilediği “Hind Rajab’ın Sesi” isimli sinemasının getireceği yankıları, kuşkusuz daha derinleştirecek…
“Temelde her şey politiktir. Tarafsızım demek de bir noktada taraf olmak manasına gelir: Yerleşik nizamın, olupbitenlerin yanındayım; en azından karşısında değilim, demektir.”
Bu klasik telaffuz, yıllardır artarak süren tansiyonların tehlikeli uçurumlara sürüklediği dünyamızda, lokal ya da kozmik boyutlarıyla yine kıymet kazanmakta. Sinema kimi ezberleri bozarken, kimi genel saptamaları da yeri geldiğinde anımsatıyor
