Türkiye’nin Hafter’le artan temas trafiği: ‘Nihayet iki tarafla da konuşuyoruz’
Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın’ın önceki gün Libya’ya giderek ülkenin doğusunu denetim eden General Halife Hafter ile görüşmesi dikkat çekti. Erdoğan hükümeti, geçmişte ‘darbeci’ olarak nitelediği Hafter’le son devirde temaslarını artırdı. Artan bu diplomasi hareketliliğini Dış Siyaset Analisti Aydın Sezer, Cumhuriyet’e kıymetlendirerek, “Nihayet, en baştaki, olması gereken noktaya döndük. Bu bir U dönüşüdür, fakat eleştirmiyorum, doğrusu bu” dedi.
Türkiye, 2019’da askeri yollarla karşı çıktığı ve ‘darbeci’ dediği General Halife Hafter ile son periyotta görüşmeye başladı. Libya’nın doğusunu denetim eden Hafter’le, Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın önceki gün Bingazi’de bir ortaya geldi. Millî Savunma Bakanlığı (MSB) yetkilileri ise evvel Libya’nın batısındaki hükümetle, akabinde doğudaki Hafter güçleriyle temas kurdu.
‘İKİ TARAFLA DA KONUŞMAMIZ GEREKİYORDU’
Dış Siyaset Analisti Aydın Sezer, Cumhuriyet’e verdiği demeçte, Türkiye’nin Hafter’le bağlantılarını güzelleştirmesinin gerisinde Mısır’ın olduğunu tabir etti. Sezer, “Biz Mısır’la barışma sürecindeyken Mısır’ın ön kurallarından biri Libya’da onların siyasetleriyle ahenk sağlamaktı. Bunun üzerine Libya’nın doğusuyla bağlantı kurduk, doğudan milletvekilleri geldi, (doğudaki) Temsilciler Meclisi Başkanı Salih geldi, bizimkiler Hafter’in oğulları ile samimi oldular. Onlara İHA satmaya başladık, Hafter artık bizi kabul etmeye başladı” dedi.
Mevcut tabloyu ve son temasları kıymetlendiren Sezer, “Bizim Libya’da şu anda iki tarafla da konuşan bir siyasetimiz var. Nihayet, en baştaki, olması gereken noktaya döndük. Hiç müdahil olmamamız gerekiyordu. Gereksiz yere, uzun yıllar Libya iç savaşını finanse ettik, taraf olduk. Bu resmen bir U dönüşüdür. Fakat eleştirmiyorum, doğrusu bu” kelamlarını kullandı.
DENİZ YETKİ ALANLARI BOYUTU
Kalın ile Hafter’in görüşmesi sonrası, Türkiye’nin 2019’da Libya’nın batısındaki hükümetle imzaladığı deniz yetki alanları mutabakatı gündeme geldi. Bu mutabakatın doğudaki Temsilciler Meclisi tarafından onaylanması bekleniyor. Aydın Sezer, bu sürece ait, “Libya’da yasal bir yapı yokken bir muahede imzalandı. O muahede, karşı tarafta Meclis onaylamadığı için yürürlüğe girmedi” dedi. Sezer, Libya’nın batısındaki hükümete ‘Birleşmiş Milletler takviyeli hükümet’ demekten bilhassa kaçınılması gerektiğini, bu takviyenin olgusal olarak var olmadığını tabir etti.
Anlaşmayla ilgili mevcut duruma dair Sezer, “Libya şu anda bir halde bunu onaylarsa ve Yunanistan ile karşı karşıya gelirse, Yunanistan ve yanındaki Mısır, mevzuyu yargıya götürecek” dedi. Sezer, deniz yetki alanlarının doğal kaynak keşfinden çok, iç kamuoyuna telaffuz üretmekte tesirli olduğunu savundu.
LİBYA’DA TARİHÎ SÜREÇ
Libya’da 2011’de Muammer Kaddafi’nin devrilmesinden bu yana siyasi istikrar sağlanamadı. 2014’te yapılan seçim sonucu ülke fiilen ikiye bölünürken, General Halife Hafter doğuyu denetim altına aldı. Hafter’in askeri gücü ‘Libya Ulusal Ordusu’ Bingazi’de, siyasi desteği olan Temsilciler Meclisi Tobruk’taydı. Batı’da ise Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), başşehir Trablus’ta yer alıyordu. 2019’da Hafter Trablus’a saldırırken, Rusya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri Hafter’i destekledi.
Türkiye ise Hafter’in ataklarına karşı UMH’ye siyasi ve askeri dayanak verdi. Trablus harekâtı Hafter için başarısızlıkla sonuçlanırken, 2020’de ‘çözüm’ için uzlaşıldı. Lakin ortadan geçen yıllarda ülkede iki farklı idare, birleşmedi.
