AYM, İranlı sığınmacının sınır dışı kararını anayasa ihlali saydı: Sınır dışı kararlarda ‘usul güvenceleri’ sağlanmalı
Anayasa Mahkemesi (AYM), 2021’deki İran İslam Cumhuriyeti yurttaşı N.S.’nin hudut dışı edildiği için “yaşam hakkı ile berbat muamele yasağının” ihlali tezindeki başvurusunu Aralık 2024’te karara bağladı ve dün Resmi Gazete’den yayımladı.
İRAN’DA AZAP GÖRÜNCE TÜRKİYE’YE KAÇTI
Fars/İranlı müracaatçı N.S.; Kasım 2020’de İstanbul Havalimanı’ndan İtalya’ya giden uçağa binmek için Almanya Federal Cumhuriyeti pasaportunu ibraz etti. İbraz ettiği pasaportun kendisine ilişkin olmadığı, yalnızca fotoğraftaki şahısla benzerliğinden faydalanarak seyahat etmek istediği anlaşılıp, gözaltına alındı. Ülkesinde avukat ve hak savunucusu olan N.S.’nin polise verdiği sözde; ceza infaz kurumuna atılmasını protesto ettiği için 3 ay mahpusa girdiğini, bu süreçte azap gördüğünü, bu olay nedeniyle çıktığı mahkemede 24 yıl mahpus cezasına çarptırıldığını ve yasal olmayan yollardan Türkiye’ye girdiğini belirtti.
KARARA İTİRAZ ETTİ
N.S. pasaport olayından kaynaklı isimli süreçleri tamamlanmasının akabinde İstanbul Vilayet Göç Yönetimi Müdürlüğü’ne gönderildi ve İstanbul Valiliği’nce “yasadışı giriş, diğerine ilişkin doküman kullanma ve yasa dışı çıkışa teşebbüs”ten hudut dışı edilmesine karar verdi. Bu karara ait müracaatçı İstanbul 1. Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkemeye İslam Cumhuriyeti Devleti’nde hakkında açılan davanın dokümanlarını sundu. Mahkemeye, İran’da rejim aykırısı çeşitli şovlara katıldığını, hakkında davanın sürdüğünü ve suçlamalarının cezasının idam olduğunu belirtti. Ayrıyeten N.S., tutulduğu geri gönderme merkezinde milletlerarası muhafaza müracaatında bulunduğunu ve kendisine kimlik verildiğini belirtti. Lakin lokal mahkeme davayı reddetti; bunun üzerine N.S. AYM’ye başvurdu.
SINIR DIŞI TEMİNATI TESİRLİ SUNULMADI!
AYM başvuruyu inceledi. Yüksek Mahkeme incelemesinde; müracaatçının ülkesinde makûs muamele gördüğünü ve dönerse idam edileceğini sorgu basamağında istikrarlı bir biçimde söylediğini, mahallî mahkemenin bunun karşıtı bir durumu etmediğini; fakat doğruluğunu araştırıp incelemeden davayı reddettiğini vurguladı. Bu nedenle mahallî mahkemenin müracaatçıya hudut dışı edilmeye karşı koruyan adap garantilerinin tesirli bir biçimde sağlanmadığı belirtildi. Yüksek Mahkeme; bu münasebetle N.S.’ye ait anayasanın 17. hususunda teminat altına alınan “yaşam hakkı ile makûs muamele yasağının” ihlal edildiğine ve hudut dışı edilmesine yönelik yargılama sonuçlanıncaya kadar hudut dışı edilmemesine karar verdi.
