İran, İsrail’in geçen haziranda düzenlediği akınlarda 30’dan fazla nükleer araştırmacısını öldürmesinin akabinde hayatta kalan bilim insanlarını “derin gizliliğe” aldı.
The Telegraph’a konuşan üst seviye bir İranlı yetkili, birçoklarının artık meskenlerinde yaşamadığını yahut üniversitelerde ders vermediğini, Tahran ya da kuzey kıyı kentlerinde inançlı villalara yerleştirildiklerini söyledi.
İranlı yetkili, hayatta kalan en az 15 bilim beşerinin isminin İsrail’in elindeki yaklaşık 100 kişilik listede bulunduğunu belirtti.
İsrail, bu şahısların ya çalışmalarını sürdürüp yeni akın riskini göze alacağını ya da meslek değiştireceğini tez ediyor. Üniversitelerde ders veren isimler ise yerlerine nükleer programla ilgisi olmayan akademisyenlerle değiştirildi.
Güvenlik telaşları, bu hafta İran’ın kendi nükleer bilim insanlarından biri olan Ruzbeh Vadi’yi idam etmesiyle arttı. Vadi, haziran ayında İsrail’e bilgi sızdırarak meslektaşlarının öldürülmesine yardım etmekle suçlandı.
“ÖLÜ ADAMLAR YÜRÜYOR”
İsrailli uzmanlar, öldürülenlerin yerine geçecek yeni kuşak İranlı bilim insanlarının “ölü adamlar yürüyen” pozisyonunda olduğunu söylüyor.
İran’ın nükleer programını yedekli olacak halde, iki–üç kişilik çalışma kümeleriyle organize ettiği, her kilit ismin bir yardımcısının bulunduğu belirtiliyor. Bu isimler ortasında patlayıcılar, nötron fiziği ve savaş başlığı tasarımı alanında uzman bilim insanları bulunuyor.
İsrailli istihbarat analisti Ronen Solomon’a nazaran, hayatta kalan bilim insanlarının kimileri Şahab-3 füzelerinin nükleer başlıklarla uyumlu hale getirilmesinde kritik rol oynuyor. Haziran 2025’teki akınlar, balistik füze altyapısını da amaç aldı.
İsrail’in son ataklarında Tahran’daki Şehit Beheşti Üniversitesi ve İmam Hüseyin Üniversitesi üzere, İran’ın askeri ve nükleer programlarıyla irtibatlı akademik kurumlar da maksat alındı.
İRAN’DA DOKTRİN DEĞİŞİKLİĞİ ÇAĞRISI
Suikastlar, İran’da nükleer silah tabusunun kaldırılması ve Nükleer Silahsızlanma Anlaşması’ndan çekilme davetlerini güçlendirdi.
İsrail akınlarında öldürülen bilim insanlarından birinin kardeşi Seyyid Alireza Sadighi Saber, “Barışçıl yol seçildiği için düşman bilimsel ilerlemeyi durdurmak ismine suikastlar düzenledi” dedi.
13 Haziran’daki hücumlarda, nükleer fizik ve radyofarmasötikler alanında önde gelen birçok isim öldürüldü.
Bunlar ortasında, kanser tedavisinde kullanılan radyofarmasötikler üzerine çalışan ve 2022’de devlet televizyonuna çıkan Amir Hüseyin Faghi de vardı. Faghi’nin çalışmaları, 2010’da suikasta kurban giden Majid Şahriari’ye benzetiliyordu.
