Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) kıymetlendirme sürecinde olan yeni bir uzay vazifesi, Mars’a beşerli inişi mümkün kılabilecek bilimsel altyapıyı oluşturmayı amaçlıyor. İngiltere liderliğindeki ‘M-MATISSE’ isimli proje, Kızıl Gezegen’in uzay hava şartlarını ayrıntılı biçimde inceleyerek gelecekteki beşerli vazifelerin güvenliğini artırmayı hedefliyor.
‘M-MATISSE (Mars Magnetosphere ATmosphere Ionosphere and Space-weather SciencE)’, Mars’a iki robotik yörünge aracı göndermeyi planlıyor. Bu araçlar, gezegenin manyetosferi, iyonosferi ve termosferi üzere atmosfer katmanlarını; ayrıyeten yüzeye yakın atmosfer ve radyasyon seviyelerini inceleyecek. Vazife onay alırsa, Mars’ın uzay havasını tüm katmanlarıyla araştırmaya odaklanan birinci özel misyon olacak.
Leicester Üniversitesi’nden Dr. Beatriz Sanchez-Cano, bu vazifenin, Güneş’ten gelen güç ile parçacıkların Mars atmosferinde nasıl emildiğini ve yüzey süreçlerini nasıl etkilediğini ortaya koyacağını bildirdi. Bu bilgilerin, bilhassa beşerli misyonlarda yaşanabilecek radyasyon tehlikelerini öngörmek ve tedbir almak açısından kritik ehemmiyete sahip olduğu belirtildi. Dr. Sanchez-Cano, “Mars’taki uzay havası şartlarını anlamak, hem robotik hem de beşerli vazifeler için hayati. Dünya’daki uzay hava izleme tecrübemizden bu çeşit tehlikelerin ne kadar değerli olduğunu biliyoruz” dedi.
Görevde kullanılacak iki uzay aracına ‘Henri’ ve ‘Marguerite’ isimleri verildi. ‘Henri’, Mars’ın plazma sisteminde yer alacak; ‘Marguerite’ ise daha uzak bir bölgede, Güneş rüzgarı tesirinin ağır olduğu bölgeleri gözlemleyecek. Bu strateji sayesinde, Mars’ın atmosferi üzerindeki Güneş rüzgarı tesiri hem yakın hem uzak aralıktan eş vakitli olarak izlenebilecek. Bu da Mars atmosferinin nasıl evrildiği ve yaşanabilirliğe dair hangi kaidelere sahip olduğu konusunda yeni bilgiler sağlayacak.
Görev teklifinin, ESA’nın ‘orta ölçekli görev’ programı için kıymetlendirme sürecinde olduğu kaydedildi. Üç adaydan biri olan ‘M-MATISSE’, 2026 yılı ortasında açıklanacak kararı bekliyor. Vazife seçilirse, Birleşik Krallık parçacık ölçüm aygıtlarının tamamından ve bilimsel data idare merkezinden sorumlu olacak. İngiltere bu sayede, Mars’ta şimdiye dek elde edilmiş en hassas iyon, nötral ve elektron ölçümlerini yapacak. ‘M-MATISSE’ vazifesi, sırf bilimsel data değil, gelecekte Mars’a ayak basacak astronotların güvenliği için de bir kalkan misyonu görecek.
Mars’ın uzay iklimi hakkında gerçek iddialar yapılabilmesi, yaşanabilir bölgelerin belirlenmesi ve vazife ekipmanlarının dayanıklılığı açısından bu cins araştırmalar hayati kabul ediliyor. Şayet ‘M-MATISSE’ onay alırsa, Mars’a giden yol biraz daha netleşmiş olacak.
