Danıştay’da Maarif Modeli’ne şerh: Laik ve bilimsel eğitimden uzaklaşılıyor

Laiklik Meclisi’nin “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” isimli öğretim izlencesine (müfredat) yönelik “yürütmenin durdurulması” talebi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nca (İDDK) 10’a 3 oyçokluğu ile reddedildi. Karara karşıoy kullanan 3 üye; model kapsamında Türkçe “eğitim” yerine Arapça “maarif” sözünün yeğlenmesiyle eğitimin ulusal olması anlayışının terk edildiğini ve dini referansa neden olduğunu belirtti. Laiklik Meclisi avukatı Doğan Erkan; “Geçecek bu günler, laik eğitim, laik hukuk kazanacak” dedi.

Laiklik Meclisi, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından “sözde manevi ve ulusal değerlere” uygun olarak hazırlanan gerici “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” isimli öğretim izlencesine (müfredat) yönelik “yürütmenin durdurulması” ve “iptal” istemiyle Danıştay nezdine dava açmıştı. Danıştay 8’inci Dairesi, 22 Ocak’ta verdiği kararda “yürütmenin durdurulması” istemini üyelerin 4’e 1 oyçokluğuyla reddetmiş, davanın iptal istemiyle temelden devamına karar vermişti.

BİR ÜST HEYET DA REDDETTİ

Laiklik Meclisi tarafından “yürütmenin durdurulması talebinin reddine” kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na (İDDK) taşınarak, yürütmenin durdurulması istendi. İDDK; 29 Mayıs’ta itirazı karara bağladı 10’a 3 oy çokluğuyla “yürütmenin durdurulması” istemini reddetti.

YASAYA UYGUN OLMAYAN HEDEF!

Çoğunluğun ret kararına karşıoy kullanan 3 üye ise ortak karşıoy münasebetlerinde adeta ulusal, laik ve bilimsel eğitim dersi verdi. 3 üyenin ortak münasebetinde; öğretim izlencesinin ortak metninde belirtilen “Eylemlerden kıymetlere, kıymetlerden faziletli beşere, faziletli beşerden ise en son amaç olan huzurlu aile ve toplum ile yaşanabilir etraf ve huzurlu beşere ulaşmak” maksadıyla; “Milli Eğitim Temel Kanunu”nda yer almayan bir maksadın oluşturulduğunu ve bu türlü bir gayenin lakin maddeyle düzenlenmesinin imkanlı olduğundan hukuka muhalif olduğunu belirtti.

‘MAARİF’ SÖZÜNÜN KULLANIMINA İTİRAZ EDİLDİ

3 üye; öğretim izlencesinde Arapça “maarif” sözünün kullanılmasının da kanunlara uygun olmadığını belirtti. Üyeler; “eğitim” yerine bilhassa “maarif” sözünün yeğlenerek, eğitimin ulusal olması anlayışının terk edildiğini vurguladı.

‘İDEOLOJİK İMGELER TERCİH EDİLMİŞ’

“Maarif” sözünün tarihî süreç içerisinde kullanımına da değinen üyeler; “Tarihsel süreç içerisinde taşıdığı mana ile bu kavramın eğitim süreçlerinde dini referansların kullanılabileceğine dair bir izlenime neden olduğu, tekrar model söz edilirken ‘mefkûre’ üzere Arapça kökenli bir sözcüğe yer verilerek eğitimde ideolojik imgelerin tercih edildiği anlaşılmaktadır” tabirlerini kullandı.

BİLİMSELLİKTEN UZAK KAVRAM KULLANIMI

Öğretim izlencesinin ortak metninde; model kapsamında kullanılan kavramlar için “madde-mana”, “akıl-duygu”, “nefis-vicdan”, “insan-toplum” ve “zaman-mekân” istikrarının kurulduğu ve “aklıselim, kalbiselim ve zevkiselim kuşaklar yetiştirmek” amacını taşıdıkları belirtilmişti. Üyeler bu durumun da eğitimde temel unsur olan bilimsellikten uzaklaşılacağı manasına geldiğini bildirdi.

‘GÜVENCE VERMEYEN DAYATMACI BİR MODEL’

Öğretim izlencesinde “milli ve manevi” pahalar öne çıkarılıp, üniversal kıymetlere yer verilmediğini vurgulayan üyeler; öğretim izlencesiyle eleştirel düşünme, demokratik eğitim ve fırsat eşitliği üzere mevzularda kâfi teminat içermediğini savundu. Üyeler, öğretim izlencesinde dayatmacı ve farklı görüşleri barındıran iştirakçi bir anlayışın bulunmadığını da kaydetti.

YÜZEYSEL VE BULGULANDIRILMAYAN DEĞERLENDİRMELER

Karşıoy kullanan üyeler; hâlihazırda uygulamada olan öğretim izlencesinin yetersiz istikametlerinin neler olduğu ve yapılan yüzde 35’lik sadeleşmenin münasebetlerinin açıklanmadığını da kayda geçti. Öğretim izlencesinin değişikliği hazırlık çalışmalarına katılan akademisyen ve öğretmenlerin kimler olduğunun da açıklanmamasını eleştiren üyeler; değişikliğe yönelik yapılan değerlendirmelerin yüzeysel olduğu ve bulgulandırılmadığını da belirtti.

‘MİLLİ EĞİTİM GENEL VE ÖZEL HEDEFLERİNE AYKIRI’

Değişiklik münasebeti olarak sunulan; “öğrenciye bilişsel yük olmanın dışında öteki işe yaramayan” tabirinin kullanılmasına da değinen üyeler; “Böyle bir nitelemenin bilimsel bir programda yeri yoktur. Olsa dahi hususun uzmanlarca açıkça gerekçelendirilmesi gerektiği açıktır. Halbuki evrakta bu türlü bir uzman görüşü bulunmamaktadır” dedi. Bu münasebetlerle üyeler; öğretim izlencesiyle Türk Ulusal Eğitimi’nin temel prensipleri ile genel ve özel maksatlarından uzaklaşıldığını, yürütmenin durdurulması kararının kabul edilmesi gerektiğini kaydetti.

‘DİĞERLERİNİ HÂKİM OLARAK GÖRMÜYORUZ’

Karşı oy münasebetini gazetemiz Cumhuriyet’e kıymetlendiren Laiklik Meclisi avukatı Doğan Erkan; “En makus şartlarda bile anayasayı, laik hukuku, laik eğitimi gözeten yargıçlar olması bizlere umut oluyor. Münasebetlerini onlarca sayfada açıkladığımız dava ile bizim açımızdan maarif modelinin AKP’nin siyasal İslam ideolojisini eğitim alanında hayata geçirmekten öbür bir fonksiyonu yok. Yasal desteği olmadığı üzere, yasal ve anayasal unsurların de inkârı seviyesinde bir model. Bunu görebilen gerçek yargıçları kutlarız. Başkalarını zati hâkim olarak görmüyoruz, onlar iktidara biat etmiş durumdalar. Geçecek bu günler, laik eğitim, laik hukuk kazanacak. Laiklik Meclisi kazanacak” dedi.