Liseye geçişte tercih maratonu: LGS tercihi nasıl yapılır, kaç tercih hakkı bulunuyor?

Bir milyondan fazla 8. sınıf öğrencisi, hayallerindeki okula girmek için 15 Haziran Pazar günü tüm Türkiye’de Liselere Geçiş Sistemi (LGS) imtihanında ter döktü. 2025 LGS imtihan sonuçlarının 11 Temmuz’da açıklanmasının akabinde öğrenciler ve velilerin heyecanlı bekleyişi sürüyor. 719 Türkiye birincisinin çıktığı LGS sonrasında uygun bir lisede okuyabilmek için imtihana giren öğrenciler, tercihlerini de sözel ve sayısal puanlarına nazaran yapabilecek. İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı (İELEV) Okulları, öğrencilerin ve velilerin merak ettiği sorulara yönelik bir kılavuz hazırladı.

SINAV SONRASI GERİLİM NASIL YÖNETİLMELİ?

• LGS sınavı çocuğun hayatında gireceği imtihanlardan yalnızca birisidir. Amaçlara ulaşmak için kullanılacak bir araçtır.

• Sonuç ne olursa olsun çocuğun kendi geleceğini istediği tarafta şekillendirebileceği ile ilgili teşvik edin. Bir maksada ulaşmanın alternatif birçok yolu vardır.

• Hislerini kabul edin ve anlayış gösterin.

• Yargılamadan, sabırla dinleyin.

• Sonuca değil, sürece ve gayrete odaklanın.

• Kıyaslamalardan kaçının.

• Alternatif ve umut veren yolları birlikte keşfedin.

• Şartsız sevgi sunun ve hissettirin.

• Çocuğun fikirlerine paha verin, birlikte tahlil arayın.

SONUÇLARDA NELER GÖZ ÖNÜNDE TUTULMALI?

• LGS sonucunda yer alan yüzdelik dilim öğrencinin imtihan sonucunun bir kümenin tamamı içinde nerede konumlandığını gösteren bir sıralama ölçüsüdür. İmtihanların zorluğuna nazaran alınacak puanın pahası her sene değişebilir. Bu nedenle tercih sürecinde puan yerine yüzdelik dilimlerin dikkate alınması lise tercihlerinde daha emniyetli bilgi sağlar. Öğrencinin yüzdelik dilimi ile öğrencinin girmek istediği lisenin geçen yılki yüzdelik dilimi karşılaştırılarak o liseye girme ihtimali kıymetlendirilebilir.

• Öğrencinin hangi derslerde daha başarılı yahut zayıf olduğu tahlil edilmelidir. 11 Temmuz’da açıklanacak sonuçlar dikkate alınarak öğrencinin sonuçları karşılaştırılmalıdır. Öğrencinin yüzdelik dilimi ve bu sene imtihana giren öğrenci sayısı dikkate alınarak öğrencinin yaklaşık muvaffakiyet sırası belirlenmelidir.

• Türkiye geneli ve vilayet yüzdelik dilimleri tercihler konusunda yol gösterici olacaktır.

Türkiye Geneli Yüzdelik Dilimi: Öğrencinin Türkiye genelinde imtihana giren öğrenciler ortasındaki muvaffakiyet sırasını gösterir. Tercih yaparken okullara son giren öğrencinin yüzdelik dilimleri dikkate alınır. Tercih listesi yaparken yüzdelik dilim en değerli referanstır. “Türkiye geneli yüzdelik dilimin %6 ise, Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 94’ünden daha başarılısın” manasına gelir.

İl Geneli Yüzdelik Dilimi: Öğrencinin yalnızca kendi vilayetindeki öğrenciler ortasında nerede olduğunu gösterir. Vilayet içi özel durumlar için fikir verir. Öğrenci yalnızca kendi vilayetindeki okullara başvuracaksa, ekstra bir karşılaştırma aracı olabilir. Tercih için tek başına belirleyici değildir, yalnızca destekleyici bir bilgidir. İstanbul’da imtihana giren bir öğrenci vilayet içinde yüzde 3’lük dilimde olabilir fakat tüm Türkiye geneline nazaran %6 olabilir.

HEDEFLER DEĞİŞTİĞİNDE NELER YAPILMALI?

Sonuçlar beklentilerin altında kaldıysa ve öğrenci hedeflediği okula giremeyecek üzereyse, yeni maksat belirleme süreci hem stratejik hem de ruhsal olarak güzel yönetilmeli.

• Elinizdeki dataları dikkate alarak gerçekçi bir kıymetlendirme yapın. Gerçekçi amaç, öğrencinin bulunduğu yüzdelik dilimin altı ve üstü aralığında belirlenmeli.

• Alternatif gayeler belirleyin; Öğrencinin ilgi alanı, öğrenme biçimi, okulun iklimi, milletlerarası diploma programları (Alman Abitur, IB, GIB), toplumsal imkanları, ulaşım durumu, ailenin maddi imkanları üzere ögeler da dikkate alınmalı.

• Öğrenci karar sürecine dahil edilmeli.

• Düşünülen okulların fiziki şartları, akademik durumu, toplumsal aktiflikleri araştırılmalı. Mümkünse okullar gezilmeli, mezunlarıyla konuşulmalı.

REHBER ÖĞRETMEN SONUÇLARDA NE KADAR TESİRLİ OLABİLİR?

Sonuçlar açıklandıktan sonra, okul idaresi, okul rehber öğretmenleri veli ve öğrencileri ile iş birliği içindedir. Öğrencinin imtihan sonucu, ilgi, istek, yetenek ve muhtaçlıkları dikkate alınarak alternatifler gözden geçirilmeli, öğrenci kesinlikle sürece dahil edilmelidir. Rehber öğretmen bir “karar verici” değil, karar sürecini sağlıklı biçimde direktörüz için bir yol göstericidir.

“LGS YALNIZCA BİR İMTİHAN, HAYATIN KÜÇÜK BİR PARÇASI”

İELEV Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik Ünitesi tarafından yapılan açıklamada, “LGS sadece bir imtihandır, hayatın çok küçük bir modülüdür. Öğrenciler imtihan süreciyle birlikte, ağır hislerle dolu bir devri de geride bırakmıştır. Tercih sürecinin sakin ve planlı bir formda yürütülmesi büyük kıymet taşır. Sonuç ne olursa olsun, her öğrencinin kendi geleceğini şekillendirme potansiyeline sahip olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, en gerçek adımları atabilmek ismine muhtaçlık duyulan bilgileri paylaşmayı amaçlıyoruz” halinde sözlere yer verildi.

YERLEŞTİRME SÜRECİNE HANGİ MEVZULARI GÖZ ÖNÜNE ALMALIYIZ?

LGS tercih süreçleri sonrası yerleştirme sonuçlarının ve boş kontenjanların ilan edilmesi ile boş kontenjanlara ek yerleştirme süreci devreye girer. Bu süreç, yerleşemeyen öğrenciler için ikinci bir baht niteliğindedir ve muhakkak kurallar dahilinde işler. Boş kontenjanlar için ek yerleştirme süreci, yerleştirmeye temel birinci ve ikinci nakil devirleriyle yürütülür. Her periyotta, öğrenciler boş kalan kontenjanlara puan üstünlüğü temel alınarak müracaat yapabilir. Nakil tercihleri, olağan tercihler üzere e-Okul üzerinden yapılır. Uygun bir okula yerleşemeyen öğrenciler için il/ilçe yerleştirme kurulları okula yerleştirme süreci yapar.

LGS TERCİHLERİ NE VAKİT?

Tercih süreçleri, 14-24 Temmuz 2025 tarihleri ortasında yapılacak. Yerleştirme sonuçları ve boş kontenjanlar 4 Ağustos 2025’te ilan edilecek.

NAKİL SÜRECİ NE VAKİT BAŞLAYACAK?

Yerleştirmeye temel 1 ve 2. nakil tercih müracaatları ve sonuçları, 4-14 Ağustos 2025 tarihleri ortasında gerçekleştirilecek.