İtalyan bilim insanları, 3 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan ve 7 milyar yıldır neredeyse hiç değişmeden kalan bir galaksiyi keşfetti. ‘KiDS J0842+0059’ olarak isimlendirilen bu yapı, astronomi dünyasında ‘fosil galaksi’ olarak bilinen seçkin örneklerden biri.
Fosil galaksiler, cihanın birinci devirlerinde süratli bir formda yıldız oluşturan, ama daha sonra öteki galaksilerle birleşmeyip izole formda kalan gök cisimleri olarak tanımlanıyor. Bu özellikleri sayesinde, kozmosun oluşumuna dair değerli bilgiler sunuyorlar.
Uzmanlara nazaran, dev galaksiler ekseriyetle iki etapta oluşuyor. Birinci basamakta çok süratli bir halde yıldızlar doğuyor ve galaksi epey ağır, küçük bir yapı halini alıyor. İkinci basamakta ise etraftaki galaksilerle birleşmeler başlıyor ve yapı büyüyerek gelişiyor. Lakin fosil galaksiler bu ikinci evreyi neredeyse hiç yaşamıyor.
‘KiDS J0842+0059’, kainatın gençliğinde oluşmuş ve akabinde rastgele bir birleşme yaşamamış. Araştırmacılar, galaksinin yıldızlarının yüzde 99,5’inin çok erken bir devirde oluştuğunu belirtiyor.
YENİ YILDIZ OLUŞUMU BÜSBÜTÜN DURMUŞ DURUMDA
Bu cins galaksiler, içlerinde milyarlarca Güneş gibisi yıldız barındırıyor. Ancak yeni yıldız oluşumu neredeyse büsbütün durmuş durumda.
Araştırmanın başkanlarından Dr. Chiara Spiniello, bu çeşit galaksilerin kainatta ‘milyonda bir’ oranında bulunduğunu kestirim ediyor. ‘KiDS J0842+0059’un birinci izlerine 2018 yılında Şili’deki ‘VLT Teleskobu’ ile ulaşıldı. Kesin tanımlama ise Arizona’daki ‘Büyük Binoküler Teleskop’ ile yapılan yüksek çözünürlüklü müşahedeler sayesinde mümkün oldu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın 2023’te fırlattığı ‘Euclid Teleskobu’, hem karanlık husus ve güç hakkında bilgi toplayacak hem de fosil galaksilerin daha kolay tespit edilmesini sağlayacak. Bilim insanları, bu teleskopla çok daha fazla fosil galaksinin bulunabileceğini düşünüyor.
