Hepimiz deja vu kavramını biliriz güya daha evvel yaşadığımız bir anı tekrar deneyimliyor üzere hissetmek. Lakin “deja reve” (Fransızca: “zaten hayal gördüm”) fenomeni, çok daha enteresan bir algı bozukluğudur. Bu tecrübesi yaşayan beşerler, gerçek hayatta yaşadıkları bir anın daha evvel hayallerinde gördüklerini sav ederler. Pekala, deja reve hakikaten var mı? Beynimiz bizimle oyun mu oynuyor, yoksa geleceği düşlerimizde mı görüyoruz?
Deja Reve Nedir?
Deja reve, bir olayın ya da anın, daha evvel bir düşünüzde yaşanmış üzere hissettirmesi durumudur. Bu fenomen ekseriyetle üç farklı formda yaşanır:
Epizodik Deja Reve: Bir olayın büsbütün tıpkı formda daha evvel hayalinizde geçtiğini hissetmek.
Duyusal Deja Reve: Bir ses, koku yahut imgenin hayalinizde tecrübelendiğini hatırlamak.
Rüya Flaşları: Birdenbire aklınıza gelen kısa ve belgisiz hayal sahneleri ile gerçeğin karışması.
Bilim Deja Reve’yi Açıklayabiliyor mu?
Beynin hafıza merkezlerinden biri olan hipokampus, deja reve tecrübesiyle direkt ilişkili olabilir. Araştırmalar, beyin ameliyatı geçiren kimi epilepsi hastalarının, muhakkak hudut bölgeleri uyarıldığında deja reve yaşadıklarını göstermiştir. Bu da, deja reve’nin hayal ile anıların birbirine karışmasından kaynaklanabileceğini düşündürmektedir.
Deja Reve ve Geleceği Görmek
Bazı beşerler deja reve’yi geleceği düşlerde görmek olarak yorumlar. Bu görüşe nazaran, beyin bilinçaltında kimi olasılıkları işleyerek ileride yaşanabilecek olayları varsayım edebilir. Lakin bilim dünyasında bu görüşü destekleyen net bir delil bulunmamaktadır.
