‘Türkiye, laik ve demokratik Suriye’yle kazanç sağlar’: Ankara’ya alan açılır
Er, “Vatandaşlık temelinde laik ve demokratik bir Suriye için samimi bir yaklaşım Türkiye’ye hem politik karların hem de ekonomik fırsatların kapısını açabilir” diye konuştu.
Er, 45 yıllık İran İslam Cumhuriyeti’nin halkı değil, rejimi önceleyen idare olduğunu ve yalnızca Ortadoğu’yu kaybetmekle kalmayacağını belirtti. Er, “İran Lübnan ve Suriye’den çekiliyor. Sırada Irak, Yemen ve Somali var. Yeni devirde Rusya ve Çin ekseninden öbür devası yok” dedi. İran’a ait bir projeksiyon sunan Er, “Akılcı siyasetlere dönmek zorunda. Yoksa rejim değişikliği barizleşir. Bundan sonra İsrail olsun, ABD olsun bir müddet beklegör siyasetleri içinde gelişmeleri takip edebilir. Zira İsrail, İran İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana halk nezdinde baş düşman. Sonuç olarak İran’ın rejim ihraç kapasitesi fiilen ortadan kalkmış durumda. Kendisini toparlamadıkça dışarıda güç üretmesi olanaksız. İran’da bölünme mümkünlüğü düşük olsa da rejim değişikliğine giden bir sürecin tetiklenmesi sürpriz olmaz” dedi.
NETANYAHU’NUN ÖMRÜ
İsrail’de Netanyahu ve hükümetinin “zafer sarhoşluğu” yaşadığını, fakat açmazın içine düşmek üzere olduğuna dikkat çeken Er, Tel Aviv idaresinin akılcı adımlara dönmezse “boyundan büyük işlere kalkıştığı gerçeği” ile yüzleşebileceğini söyledi. Er, gelecek devirde İsrail için en büyük stratejik açmazın işgali altındaki bölgelerde istikrarı sağlamak olacağını aktardı. İsrail’in bunun için ekonomik gücü olsa da askeri gücünün sonlarını zorladığını kaydeden Er, “Ekonomik güç, siyasi güç, teknolojik ve bilimsel güç üzere başka faktörler ordunun topyekûn gücünde kuvvet çarpanlarıdır. İsrail halkı savaşmak istemiyor. Üstelik insan gücü, hem İsrail iktisadını hem de orduyu destekleme kapasitesinde değil. O yüzden Netanyahu’nun ömrü kısaldı. Ya da Netanyahu, dış takviye açısından elinin en güçlü olması beklenen ABD Başkanı Donald Trump döneminde daha temkinli adım atmak zorunda kalabilir. Gazze’de milletlerarası barış gücü formülü ‘barış ve insani’ münasebetlerle hızlanabilir. Bu türlü bir gelişme İsrail’e de iç cephesinde toparlanma bahtı verecektir” sözlerini kullandı.
‘ABD ÇEKİLMEZ’
Büyük Ortadoğu Projesi’nin (BOP) başlı başına düşmanlıklar üzerinden genişletilmiş Ortadoğu coğrafyasının istismarı ve sömürüsü olduğunu söyleyen Er, bunun emperyal güçlerin bölgedeki kaynakları sömürme ve denetim etme projesi olduğunu vurguladı. Trump’ın tekrar vazifeye başlamasını da pahalandıran Er, “Avrupa’dan ve Ortadoğu’dan elini çekmeye hazırlanmıyor. ‘Önce Amerika’ stratejisi üzerinden Avrupa’yı sorumluluk almaya, savunma bütçelerine hisse ayırmaya zorluyor. Batı’da ayrılan paydan ABD’de savunma endüstrisi, uzay ve havacılık başta olmak üzere yüksek teknolojiyle desteklenen emek ağır projelerle içeride tabanına ulaşabilmesi mümkün. Trump’ın, Danimarka Grönland’da da gözü var. Bir taraftan da Kanada’ya eyalet muamelesi yapıyor” dedi. Er, ABD’nin Çin tehdidi baskısıyla global önceliklerini değiştirmek zorunda olduğuna işaret etti.
Suriye’deki yeni periyodu kıymetlendiren Er, “Rejimin çökmesi Rusya ve İran için büyük kayıp. İran, İsrail’e karşı ileri yığınak ve üs bölgesini kaybetti. Suriye’de yeni rejimle barışık bir gelecek görünmüyor. Rusya ise kaybedenler içinde görünse de Lazkiye ve Tartus’taki üslerini elde tutmak için Alevilerle güç devşirebilir. En değerli avantajı da HTŞ’nin bilhassa Alevilere karşı düşmanca tavrı. Moskova PKK/YPG üzerinden Türkiye’ye karşı hareketleri destekleyebilir. Zira Rusya ve ABD için en makus senaryo Türkiye’nin Suriye’de güçlenmesidir. HTŞ içindeki hudut uçları, Suriye’nin istikrarına riskler barındırıyor” dedi.
‘TÜRKİYE GÜCÜNÜ ARTIRABILIR’
Türkiye’nin mezhep gözlüğüyle okumaya kalkışması durumunda kaybedeceğini belirten Er “İçeride de yıkıcı açmazları da tetikleyebilir. Vatandaşlık temelinde laik ve demokratik bir Suriye için samimi bir yaklaşım Türkiye’ye hem politik çıkarların hem de ekonomik fırsatların kapısını açabilir. Ankara serin kanlı bir yaklaşımla Suriye’de istikrar adımlarının yanında olduğu sürece, Avrupa Birliği’nin de yardım siyasetlerinin Türkiye üzerinden gerçekleşmesine kapı açabilir. Lakin bu mümkünlük da çok sıkıntı zira Türkiye sahiden vatandaşlık temelinde laik ve demokratik bir Suriye’nin yanında olsa da İsrail ve ABD’nin Kürt kartını Türkiye’nin inisiyatifine bırakması eşyanın tabiatına muhalif. Lakin olanaksız değil” dedi. Er, “Özellikle merkezi Suriye rejimi laik ve bütüncül bir yaklaşımda ikna edici adımlar attıkça YPG/PKK’nin ayrılıkçı siyaset kapasitesi düşer. Rejimin samimiyet testi ise Alevi ve laik Sünni kesitlere karşı ikna edici demokratik adımlarından geçiyor. Türkiye’nin de bu hususta politik kapasitesi yüksek ve tesirli katkıda bulanabilir. Bu birebir vakitte Türkiye’deki yerinden edilmiş Suriye vatandaşlarının ülkelerine dönüşlerinde hızlandırıcı ve ikna edici faktör olacaktır. Uzun vadede Türkiye’nin bölgesel yumuşak güç kapasitesini de artırabilir” diye konuştu.
