TMSF ve DDK’nin yetkilerini artıran kanun yürürlükte: Belediye başkanları görevden uzaklaştırılabilir mi?
Devlet Denetleme Kurulu‘nun (DDK) ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu‘nun (TMSF) yetkilerini artıran yasal düzenleme, 30 Ocak Perşembe günü TBMM Genel Kurulu‘nda kabul edildi. Kanun, bu gece Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Torba yasa içinde yer alan yeni düzenleme; Cumhurbaşkanlığı’na bağlı DDK’ye her kademedeki kamu görevlisini vazifeden uzaklaştırma yetkisi veriyor.
Yasadaki düzenlemeler şöyle:
“İlgili Heyet üyesi yahut denetçi;
a) Denetlemeler sırasında kontrolü güçleştiren yahut engelleyen davranışlarda bulunan,
b) Vazifede kalması halinde kamu ziyanını artıracağı anlaşılan,
c) Cürüm kanıtlarını karartacağı anlaşılan,
ç) Kamu hizmetinin gerekleri tarafından vazifesi başında kalmasında sakınca görülen, her kademe ve rütbedeki vazifeliler hakkında vazifeden uzaklaştırma önleminin uygulanmasını yetkili makamlara önerebilir, memurlar ve öbür kamu vazifelileri hakkında bu önlemi uygulayabilir. Görevden uzaklaştırma önlemine ait gerekçeli yazı, vazifeden uzaklaştırılanın atamaya yetkili amirine, Şura Liderine ve öteki ilgililere bildirilir.”
“KAMU VE ÖZEL KESİMİ TÜMÜYLE TESLİM ALMA OPERASYONU”
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Devlet Denetleme Kurulu ve TMSF’nin TBMM’den geçirilen torba maddeyle inanılmaz yetkilerle donatıldığını belirterek, şunları söyledi:
“TMSF’ye ve Devlet Denetleme Kurulu’na verilen fevkalâde yetkiler, kamu ve özel bölümü tümüyle teslim alma operasyonudur. Kamu kurumları, belediyeler, STK’larda vazifeden alma, özel şirketlerde idareye para ve mal varlığına el koyup kayyum atama yetkisi verilen 2 kurum, iktidarın yeni silahına dönüşüyor. Mesnetsiz cürüm isnatları, kanıtsız ithamlar, gözaltılar, tutuklamalar, siyasi talimatlı soruşturmalarla yargı üzerinden yürütülen siyaseti dizayn planları, iktidarın beklentilerini karşılayamamış olmalı ki, planın kapsama alanı DDK ve TMSF memurlarına verilen harika yetkilerle daha da genişletiliyor. İktidara uzaklıklı özel kesim ve şirketlere de ‘şüphe’ gerekçesiyle TMSF üzerinden ‘mallarına, paralarına, varlıklarına el koyma’ tehdidiyle biat bildirisi iletiliyor.”
DDK DÜZENLEMESİ
BBC Türkçe’de yer alan habere nazaran; Başkanlık sistemine geçilmesinin akabinde, Anayasa‘nın 108. Maddesinde yapılan değişiklikle, DDK cumhurbaşkanına bağlandı, lider ve üyelerinin de cumhurbaşkanı tarafından atanması öngörüldü.
Bu çerçevede 15 Temmuz 2018’de DDK’nin vazife ve yetkilerini düzenleyen 5 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) çıkarıldı. Kararnamede, Kurul’a her rütbe ve kademedeki kamu vazifelileri misyondan uzaklaştırma yetkisi de tanındı. Fakat Anayasa Mahkemesi, vazifeden uzaklaştırma yetkisini de içeren CBK’nin kimi hususlarını iptal etti. AYM, bu düzenlemelerin Anayasa’da öngörülmediği görüşüne yer verdi.
AKP, 10 Ocak’ta TBMM Genel Heyeti’ne sunduğu torba yasaya DDK düzenlemesini de koydu. AKP’nin yasa teklifinde, düzenlemeye münasebet olarak “AYM’nin iptal gerekçesiyle uyumlu olması açısından, ‘görevden uzaklaştırma’ tedbirinin memurlar ve başka kamu görevlilerini kapsayacak biçimde düzenlenmesinin amaçlandığı” vurgulandı.
BELEDİYE LİDERLERİNİ KAPSAR MI?
Hukukçu Ersan Şen, 31 Ocak’ta ferdî bloğunda yer alan makalesinde bu hususa değindi. Şen, Meclis’ten geçen düzenlemede, “görevden uzaklaştırılanın atamaya yetkili amirine, konsey liderine yahut öteki ilgililere bildirileceği” kararına dikkat çekti.
Ersan Şen “Dolayısıyla husus kapsamının, atama yolu ile vazife yapan bireyleri kapsadığı, seçilme yoluyla misyon yapanlara uygulanamayacağı sonucuna varılabilir” yorumunu yaptı.
Ancak Şen, DDK’nin zati çok olan yetkilerine dikkat çekerek, hukuk güvenliği sorunu yaratabileceği, ayrıyeten keyfi uygulamaların önünü açabileceği ikazında bulundu.
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın ise, “belediye liderlerini kapsayıp kapsamayacağı” konusunda farklı hukuksal görüşler olabileceğini, ancak “kamu hizmetinin gerekleri tarafından misyonu başında kalmasında sakınca görülen” sözünün belediye liderlerini da kapsayabileceğini söyledi.
MUHALEFETTEN TEPKİ
Başta CHP olmak üzere muhalefet partileri, DDK’ye her kademe ve rütbedeki “kamu görevlisi” ile ilgili yapacağı kontrollerde “görevden uzaklaştırma” yetkisine sahip olacağını ve bunun keyfi uygulamalara yol açabileceğini belirtiyor.
Belediye liderlerinin seçilmiş olmakla birlikte “kamu görevlisi” olduğu, bu nedenle DDK’nin yargı yerine geçerek, keyfi vazifeden uzaklaştırma yetkisini kullanabileceği savunuluyor.
BBC Türkçe’ye konuşan CHP’li Gökhan Günaydın, İçişleri Bakanlığı‘nın belediyelere esasen kayyum atama yahut misyondan uzaklaştırma yetkisi olduğunu hatırlattı.
Günaydın, İçişleri Bakanlığı’nın bu yetkisini “soruşturma ve kovuşturma başlatılması” şartıyla kullanabildiğine dikkat çekerek, DDK’ye verilen bu yetkiyle tüm yargı organları devre dışı bırakılarak, kamu vazifelilerinin vazifeden uzaklaştırılmasının yolunun açıldığını söyledi.
