Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nden çarpıcı araştırma: Türkiye dünya ülkelerinin gerisinde!
Toplum Çalışmaları Enstitüsü, “Büyük Ayrışma” kavramı üzerinden dünyada ve Türkiye’de gelir eşitsizliğinin boyutlarını inceledi. Analist Yağmur Uzunırmak, gelir farklarının giderek arttığını belirterek, Türkiye’nin üst gelir kümesine mensup ülkelerle ortasındaki ekonomik farkın artmaya devam edeceğini vurguladı. Uzunırmak, istikrarlı ve yüksek büyüme sağlanamadığı sürece Türkiye’nin üst gelir kümesine mensup toplumlarla ortasındaki ekonomik farkın açılacağını söyledi.
DÜNYADA GELİR FARKLARI AÇILIYOR
Dünya Bankası datalarına nazaran, 1960’tan 2023’e kadar global kişi başına düşen gelir 450 Amerikan Doları’ndan 13 bin 138 dolara yükseldi. Lakin bu artış, bilhassa üst gelir kümesine mensup ülkelerde ağırlaşırken, orta ve alt gelir kümesindeki ülkeler bu gelişmeden gereğince faydalanamadı. 1960 ve 2023 ortasındaki periyotta, üst gelir kümesindeki ülkeler, ortalama kişi başına düşen GSYİH’yı 1.204 dolardan 48 bin 220 dolara yükseltirken, dünya ortalaması ile ortasındaki fark 753 dolardan 35 bin 82 dolara çıktı. Türkiye, yıllık büyüme oranıyla dünya ortalamasının üzerinde olsa da bu farkı kapatmakta zorlanıyor.
TÜRKİYE’NİN DURUMU VE BÜYÜME ORANI
Yağmur Uzunırmak’a nazaran, Türkiye’nin yakaladığı yüzde 2,91’lik büyüme oranı, dünya ortalamasının biraz üzerinde olsa da, üst gelir kümesine mensup ülkelerle ortasındaki farkı kapatabilmesi için kâfi değil. Türkiye, 1960’tan bu yana yalnızca orta-alt gelir kümesinden orta-üst gelir kümesine yükselmeyi başarabilmişken, Estonya, Çekya ve Suudi Arabistan üzere ülkeler, büyüme oranlarıyla üst gelir kümesine geçiş yaptı. 1995-2023 ortası devirde de, Türkiye’nin bu dönüşümü sağlayamaması, ekonomik yapısının hala zorluklarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
2023 SONRASI BEKLENTİLER
Harvard Growth Lab’in 2031 yılına kadar olan ekonomik büyüme varsayımlarına nazaran, Çin, Vietnam, Endonezya, Hindistan ve kimi Afrika ülkeleri değerli büyüme oranları yakalayacak. Gelişmiş iktisatların büyüme oranları ise daha yavaş kalacak. Türkiye’nin yüzde 4,34’lük büyüme kestirimi, 133 ülke ortasında 20. sırada yer almasını sağlayacak. Lakin, bu büyüme oranı Türkiye’nin gelir farkını kapatabilmesi için kâfi olmayacak üzere görünüyor.
Sonuç olarak, dünyada gelir seviyeleri ortasındaki farkın giderek arttığı görülüyor. Türkiye’nin üst gelir kümesine mensup ülkelerle ortasındaki farkın kapanabilmesi için istikrarlı bir büyüme sağlaması gerektiği ortaya çıkıyor. Üst gelir kümesindeki ülkeler her yıl gelirlerini artırırken, Türkiye’nin bu büyümeyi yakalaması ve gelir farkını kapatabilmesi için daha yüksek performans sergilemesi koşul. Şayet bu sağlanamazsa, ekonomik uçurum daha da açılacak.
