Doğanın Kanatları Arasında: Kuzey Cem Kulaçoğlu ile Kuş Gözlemciliğinin Derinlikleri

Doğa, insan ruhunun en kadim dostlarından biri. Onun sunduğu renkler, sesler ve ritimler, bizleri kendi iç dünyamıza götüren bir seyahate çıkarıyor. Bu seyahatin en tutkulu yolcularından biri de kuş gözlemcisi Kuzey Cem Kulaçoğlu. Çocukluk yıllarından itibaren kuşlara duyduğu ilgiyi bir ömür biçimine dönüştüren Kulaçoğlu, 13 yılı aşkın müddettir Türkiye’nin dört bir yanında bu eşsiz canlıların peşinde iz sürüyor. Onun için kuş gözlemciliği sırf bir hobi değil; tabiata olan bağlılığını ve etraf şuurunu derinleştiren bir ömür pratiği.

Kuş gözlemciliği, sabır ve özveri gerektiren bir uğraş. Saatlerce beklenen bir an, bazen saniyeler içinde gelip geçiyor. Kulaçoğlu’nun birinci müşahede anılarından biri, ailesiyle çıktığı bir seyahatte karşılaştığı yalıçapkını. “Onun renkleri ve hareketleri gözlerimin önünde dans ederken, bu tutkunun hayatımın bir modülü olacağını anlamıştım,” diyor. O günden bu yana sayısız çeşit gözlemledi, az anlara tanıklık etti ve tabiatın ritmini daha yakından hissetti.

Kuşlarla birinci sefer karşılaşmak ise apayrı bir heyecan barındırıyor. Kulaçoğlu’na nazaran, yıllardır görmek için sabırla beklenen bir cinsle karşılaşmak derin bir rahatlama hissi yaratırken, beklenmedik bir anda gelen bir “kertiğin” verdiği şaşkınlık tarifsiz. Lakin her yeni müşahede, sırf bir tipi “görmekten” çok daha fazlası: Kuşları bir numara değil, bir hayat olarak tanımak ve anlamak.

Doğaya olan yaklaşımını, “Kuşların yanında kendimi onların dünyasına ilişkin bir kesim üzere hissetmek en büyük önceliğim,” kelamlarıyla özetleyen Kulaçoğlu, müşahedelerini yaparken kuşları asla rahatsız etmemeye ihtimam gösteriyor. Kuşların kendisini kabul ettiğini hissettiği anların büyüsüne kapıldığını belirtiyor ve bu sayede onların doğal davranışlarını en saf haliyle gözlemleyebildiğini söylüyor.

Fotoğrafçılık ise onun için müşahede sürecinin bir modülü; lakin asıl hedefinin kuşların ender ve özel anlarını belgelemek olduğunu lisana getiriyor. Kulaçoğlu, bu sürecin sırf sabır değil, birebir vakitte dikkatli bir ön hazırlık gerektirdiğine inanıyor. “Ne kadar uzun müddet beklerseniz bekleyin, gereğince hazırlanmadıysanız o anı yakalamanız mümkün değil,” diyerek kuş gözlemciliğinin sabır ve planlamayla yoğrulmuş bir sanat olduğunu vurguluyor.

Gözlemleri sırf şahsî bir tutku olarak kalmayan Kulaçoğlu, kuşların hayat alanlarını muhafaza şuurunu yaymak ismine da değerli adımlar atıyor. Ona nazaran, kentlerin içinde dahi karga ve serçeden öte bir dünyayla iç içe yaşadığımızı insanlara anlatmak büyük bir farkındalık oluşturabilir. “Doğayı korumak, aslında kendimizi korumaktır,” diyerek, ömür alanlarının korunmasının insan hayatına olan katkısına dikkat çekiyor.

Ancak tabiat dostlarının müşahedeleri, etrafımızdaki değişimlerin de habercisi. Kulaçoğlu, son yıllarda birçok kuş çeşidinin sayısında azalma gözlemlediğini ve birtakım çeşitlerin giderek daha ürkek hale geldiğini belirtiyor. Global ısınmanın tesiriyle mevsimlerin değişmesi, ömür alanlarının daralması ve insan kaynaklı tehditlerin, tabiata geri dönülemez ziyanlar verdiğini lisana getiriyor.

Kuş gözlemciliği, tabiatla daha güçlü bir bağ kurmanın kapılarını aralayan bir tutku. Kuzey Cem Kulaçoğlu, bu tutkunun kendisine sunduğu en büyük armağanın, doğayı daha âlâ tanımak ve ona karşı sorumluluk duymak olduğunu söylüyor. “Sonbaharı takvimlerden değil, göç eden kuşların kanatlarından öğrenmek, tabiatla kurduğum bağın en hoş göstergesi,” diyor.

Onun müşahedelerinde tabiat sadece bir keşif alanı değil, birebir vakitte sabır, hürmet ve farkındalıkla dolu bir hayat biçimi. Kuzey Cem Kulaçoğlu’nun müsaadeden gidenler için bu seyahat, kuşların şık dünyasında gizli olan ilhamı keşfetmekle başlıyor.