Türkiye’de 2024 yılında hangi ürün ne kadar zamlandı? Doğalgaz, akaryakıt, eğitim…
2024 yılı, enflasyon ve hayat pahalılığının yurttaşlar üzerindeki tesirini artırdığı bir yıl oldu. Doğalgaz, akaryakıt, kira ve temel tüketim eserlerindeki artırımlar, geniş bir alanda hissedilirken, bu durum halkın alım gücünü önemli formda zayıflattı.
2024 yılı, yurttaşların bütçesini zorlayan artırımlarla dolu bir yıl olarak kayıtlara geçti.
Birgün’den alınan habere nazaran güçten ulaşıma, kiralardan eğitime kadar birçok alanda artışlar yaşandı. Seçim periyotlarında verilen süreksiz indirimlerin akabinde, yıl boyunca gerisi ardı kesilmeyen fiyat artışları yurttaşların gündeminden düşmedi. Doğalgazdan akaryakıta, kira artışlarından temel tüketim eserlerine kadar geniş bir yelpazede artırım oranları dikkat çekiyor. İşte 2024 yılında hayat pahalılığını gözler önüne seren sayılar ve ayrıntılar…
DOĞALGAZA YÜZDE 38 ZAM
Mayıs 2023 seçimleri öncesi doğalgaz bütün konut tüketicilerine bir ay ücretsiz verilmiş, 2024 Nisan sonuna kadar ise aylık 25 metreküpe kadar olan tüketim faturalandırılmamıştı.
Mayıs 2023 Genel Seçimleri ve Mart 2024 Mahallî Seçimleri’nin geride kalmasıyla doğalgaz da artırımdan nasibini aldı.
Böylece 1 Ağustos 2024 itibariyle konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 38 zam geldi.
Ağustos prestijiyle konutlarda kullanılan doğalgazın toptan satış fiyatı yüzde 38, yıllık doğal gaz tüketimi 300 bin metreküp ve altında olan hür tüketicilerin elektrik üretimi haricinde kullandıkları doğalgazın satış fiyatı ise yüzde 33,1 arttı.
KİRA ARTIRIMINDA YENİ UYGULAMA
Konut kiralarında yüzde 25’lik tavan artırım uygulaması 1 Temmuz 2024’ten itibaren son buldu.
Yeni periyotta kira artış oranı enflasyon sayılarına bağlı olarak TÜFE oranına nazaran belirlenirken, aylara nazaran kira artırım oranları şöyle gerçekleşti:
Temmuz 2024: Yüzde 65,07
Ağustos 2024: Yüzde 65,93
Eylül 2024: Yüzde 64,91
Ekim 2024: Yüzde 63,47
Kasım 2024: Yüzde 62,02
ELEKTRİK
Elektrik perakende satış fiyatlarında mesken abone kümesi için yüzde 38, ziraî faaliyetler abone kümesi için yüzde 30, kamu ve özel hizmetler bölümü abone kümesinin düşük kademesi için yüzde 38 ve yüksek kademesi için yüzde 20 oranında artış yapıldı.
Tarifeler 1 Temmuz 2024 prestiji ile geçerli oldu.
KÖPRÜ VE OTOYOLLAR
2024 yılında köprü ve otoyollara 3 kere artırım yapılırken, artış oranları şöyle gerçekleşti: 31 Aralık 2023 tarihinde arabalar için 8,5 TL olan İstanbul’daki Boğaz ve Fatih Sultan Mehmet köprülerindeki tek taraf geçiş fiyatı son 1 yılda 33 TL oldu.
Böylece son 1 yılda yüzde 288 zam yapılmış oldu. 31 Aralık 2023 tarihinde arabalar için 19 TL olan İstanbul’daki Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde tek taraf geçiş fiyatı son 1 yılda 70 TL’ye çıktı. Böylelikle son 1 yılda yüzde 268 artırım yapılmış oldu. 31 Aralık 2023 tarihinde 53 TL olan Avrasya Tüneli’nde gündüz araba geçiş fiyatı, son 1 yılda 156 TL’ye çıktı. Böylelikle son 1 yılda yüzde 194,3 artırım yapılmış oldu. 31 Aralık 2023 tarihinde arabalar için 184,5 TL olan Osmangazi Köprüsü tek istikamet geçiş fiyatı, son 1 yılda 555 TL oldu. Böylelikle son 1 yılda yüzde 200,8 artırım yapılmış oldu. 31 Aralık 2023 tarihinde arabalar için 205 TL olan 1915 Çanakkale Köprüsü tek taraf geçiş fiyatı, son 1 yılda 585 TL’ye çıktı. Böylelikle son 1 yılda yüzde 185,3 artırım yapılmış oldu.
AKARYAKIT
31 Aralık 2023 tarihinde motorinin litre fiyatı 37,15 lira iken, akaryakıtın litre fiyatı 34,53 lira ve LPG’nin litre fiyatı ise 18,80 liraydı. Ortadan geçen son 1 yılda motorinin litre fiyatı 43,91 lira iken, akaryakıtın litre fiyatı 43,14 lira ve LPG’nin litre fiyatı ise 26,79 lira. Yani geride bıraktığımız 1 sene içerisinde motorine yüzde 18,19; akaryakıta yüzde 24,93; LPG’ye ise yüzde 42,5 zam geldi. Öte yandan 16 Temmuz 2023’te Cumhurbaşkanı Kararı ile akaryakıtta maktu özel tüketim vergisi (ÖTV) fiyatları 5’er TL artırılmış ve bu fiyatların 6 ayda bir üretici fiyat endeksi (ÜFE) artışı oranında zamlanması düzenlenmişti.
EĞİTİM
2024 yılında üniversitelerde tercih periyodunun başlamasıyla, Özel üniversitelerde kayıt fiyatı yıllık 1 milyon TL’nin üzerine çıktı. Birebir devirde birtakım özel liselerin yıllık fiyatı 1 milyon TL’yi aşarken, kimilerine ise yüzde 300’ü aşan oranlarda zam yapıldı. Milli Eğitim Bakanlığı, özel liselerin ara sınıflarında okuyan öğrencilere yapılacak artırım oranlarında sınırlama uygularken, yeni kayıt olacak öğrencilerin fiyatlarını belirlemede okullara bir kota koymadı.
SİGARA
Sigaraya 6 ayda bir ÖTV artışı yapılırken, enflasyon ve kur krizi de artırımları peş peşe tetikledi. 31 Aralık 2023 tarihinde en ucuz sigara 45 TL’ye satılırken, 31 Aralık 2024 tarihinde en ucuz sigara 60 TL’den satılmaya başladı. Böylelikle son 1 yılda artış oranı yüzde 33,3 oldu.
PASAPORT, ŞOFÖR EVRAKI VE KİMLİK KARTLARI
Ayrıca 2024 yılında yine değerleme oranı yüzde 58,46 olarak uygulandı.
Böylece 2024 yılında üç yıldan uzun vadeli pasaport harcı, 5 bin 44 TL’den 8 bin 625 TL’ye, noter kağıdı ve beyanname 55 TL’den 87 TL’ye, protesto ve resen senetler 110 TL’den 174 TL’ye, pasaportlar 501 TL’den 790 TL‘ye, kimlik kartları 83 TL’den 130 TL’ye, şoför evrakları 624 TL’den 990 TL‘ye, banka çeklerinde her bir yaprak 33 TL’den 55 TL‘ye yükseltildi.
HARCAMA KALEMLERİNDE DİKKAT CAZİP ARTIŞ
Öte yandan enflasyonla birlikte son bir yılda ise başta güç ve besin eserleri olmak üzere harcama kalemleri, yüksek oranda artış gösterdi.
Verilere nazaran, harcama kalemlerindeki artış şöyle:
Taze sebzeler (patates hariç): yüzde 125,78
Doğalgaz ve ilgili abonelik fiyatları: Yüzde 124,65
Gerçek kira: Yüzde 109,00
Üniversite eğitimi: Yüzde 108,03
Eğitim: Yüzde 92,49
Çocuk bakım hizmetleri: Yüzde 85,26
Kuzu eti: Yüzde 80,72
Erkekler için kuaförlük hizmetleri: Yüzde 73,80
Kadınlar için kuaförlük hizmetleri: Yüzde 67,33
Taze balık: Yüzde 66,18
Ayakkabı bakım ve tamiri: Yüzde 66,04
Dişçilik fiyatı: Yüzde 63,48
Lokanta, pastane, kafe vb. yerlerde içilen içecekler: Yüzde 62,41
İlaçlar: Yüzde 60,85
Yiyecek ve içecek hizmetleri: Yüzde 61,07
Taze meyveler: Yüzde 60,24
Lokanta ve oteller: Yüzde 59,38
Alkollü içecekler: Yüzde 57,75
Taksi ile kent içi yolcu nakliyeciliği: Yüzde 55,29
Tüpgaz (ev tipi): Yüzde 53,99
