“Dmanisis Gora” ismi verilen “mega kale”nin, MÖ 1500 ile MÖ 500 yılları ortasında Kafkasya bölgesinde, Avrupa, Avrasya Bozkırı ve Ortadoğu ortasındaki hudutta inşa edildiği biliniyor. Bölge, kendine has toplulukların kültürel kavşağında yer alan uzun bir tarihe sahip.
Araştırmada yer alan Cranfield Üniversitesi’nden Nathaniel Erb-Satullo, “Kale, yalnızca Güney Kafkasya bölgesi için kıymetli bir buluntu değil, büyük ölçekli yerleşimlerin yapısındaki çeşitlilik açısından daha geniş bir kıymete sahip” dedi.
Kazılar birinci olarak 2023 yılında bölgedeki iki derin geçit ortasındaki müstahkem bir kısımda başladı, lakin sonbaharda yapılan bir sonraki çalışma, başlangıçta düşünülenden çok daha büyük olabileceğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, daha sonra iç kale alanının dışında ek tahkimat kalıntıları ve başka yapılar buldu.
Bölgenin büyüklüğünü yerden anlamanın imkânsız olduğunu fark ettiklerinde, bölgenin insan imali özelliklerini araştırmak ve haritalamak için bir dron kullandıklarını kaydeden Erb-Satullo, şunları söyledi:
“Dron yaklaşık 11 bin fotoğraf çekti ve bunlar gelişmiş yazılımlar kullanılarak bir ortaya getirilerek yüksek çözünürlüklü dijital yükseklik modelleri ve her noktayı dümdüz aşağı bakıyormuşsunuz üzere gösteren ortofoto kompozit fotoğraflar üretildi. Bu bilgi setleri, ince topografik özellikleri tanımlamamızı ve dış yerleşimdeki tüm sur duvarları, mezarlar, tarla sistemleri ve öbür taş yapıların yanlışsız haritalarını oluşturmamızı sağladı.”
“DÜŞÜNÜLENDEN 40 KAT DAHA BÜYÜK”
Araştırma, sit alanının daha evvel düşünülenden 40 kat daha büyük olduğunu ve büyük bir dış yerleşimin bir kilometre uzunluğunda bir sur duvarı ile korunduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, hangi özelliklerin yeni olduğunu anlamak için fotoğrafları Soğuk Savaş devri casus uydu imajlarıyla karşılaştırdı. Bu da antik yerleşimin kimi kısımlarının çağdaş tarım nedeniyle ziyan gördüğünü ortaya çıkardı.
Kalenin bölgedeki gezici pastoral kümelerle etkileşiminin akabinde genişlediğini ve büyük dış yerleşimin mevsimsel olarak genişleyip daraldığını düşünen araştırmacılar, Asya, Avrupa ve Ortadoğu’nun kesişme noktasındaki bu kıymetli bölgenin nüfus yoğunluğu, hayvan hareketleri ve ziraî uygulamalarına ışık tutacak daha fazla çalışma yapılmasını umuyor.
